Objaśnienia MF w sprawie białej listy

Jakiś czas temu opublikowałem wpis pt. Biała lista – o co chodzi z tymi sankcjami? gdzie opisałem jakie kary grożą za brak płatności na rachunek bankowy kontrahenta niewidniejący w wykazie VAT.

Niestety przepisy, które weszły w życie zawierają wiele luk. W związku z powyższym Ministerstwo Finansów zdecydowało się wydać objaśnienia podatkowe. Poniżej artykuł opisujący nowe rozwiązania zaproponowane w tym piśmie.

Niestety coraz częściej widzimy praktykę legislacyjną polegającą na uchwalaniu słabej jakości ustaw podatkowych, z szeregiem luk (tzw. bubla prawnego), który łatany jest później w drodze wiążących wykładni Ministra Finansów (interpretacji podatkowych albo objaśnień podatkowych).

Gdzie znajdę objaśnienia podatkowe i co one dają podatnikom?

Omawiane objaśnienia dostępne są TUTAJ. Są to ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego, które dają podatnikom ochronę taką jak interpretacje ogólne albo indywidualne. Zastosowanie się przez podatnika do wytycznych wynikających z objaśnień podatkowych nie może mu szkodzić.

Jakie rachunki są zamieszczane na białej liście?

W wykazie VAT (znajdziesz go TUTAJ) zamieszczane są rachunki firmowe prowadzone przez podmioty wykonujące działalność bankową w Polsce (tj. głównie prowadzone przez polskie banki). W rejestrze nie widnieją zagraniczne rachunki bankowe. Przy czym jeżeli działalność bankową w Polsce prowadzi oddział banku zagranicznego, to rachunek firmowy prowadzony zgodnie z polskim prawem bankowym również znajdzie się w wykazie VAT.

Wykaz zawiera zarówno rachunki prowadzone w PLN jak i w walutach obcych.

W wykazie VAT nie są zamieszczane rachunki osobiste. Jeżeli podatnik prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą dokona zgłoszenia takiego rachunku, to ten nie znajdzie się na białej liście. Obejmuje ona bowiem jedynie rachunki firmowe.

Rachunki wirtualne

Rachunek wirtualny to indywidualny nr rachunku bankowego, przypisany do konkretnego nabywcy. Rachunki takie stosowane są przez dostawców mediów, telewizji, internetu itp.

Rachunki wirtualne nie są umieszczane na białej liście. Jeżeli wpiszemy w wyszukiwarce następujące dane dostawcy: NIP, REGON albo nazwę, to wyświetlą się główne rachunki rozliczeniowe danego przedsiębiorcy. Nie znajdziemy tam przypisanego nam rachunku wirtualnego.

Nie oznacza to jednak, że płacąc na ten rachunek poniesiemy negatywne konsekwencje. Konto takie należy zweryfikować przez wpisanie jego numeru.

Wówczas wyświetli nam się następująca informacja:

Powyższe oznacza, że rachunek wirtualny powiązany jest z widniejącym w wykazie rachunkiem rozliczeniowym. Wpłata na taki rachunek nie wiąże się z żadnymi negatywnymi konsekwencjami.

Rachunki banków i SKOK

Banki oraz SKOKi korzystają z tzw. rachunków gospodarki własnej (wykorzystywane przez bank/SKOK do dokonywania rozliczeń własnych, związanych ze sprzedażą towarów i usług) albo z rachunków cesyjnych (służące do dokonywania rozliczeń z tytułu nabywanych przez bank/SKOK wierzytelności pieniężnych, świadczenia usług finansowych lub są wykorzystywane w zakresie prowadzonej przez te podmioty działalności faktoringowej).

Rachunki te nie są zamieszczane w wykazie VAT. Z objaśnień podatkowych wynika, że zapłata na takie rachunki nie będzie wiązała się dla nabywców z negatywnymi konsekwencjami w PIT/CIT albo VAT. Przy czym tutaj ważne, że powinniśmy z banku otrzymać informację, iż jest to tego rodzaju rachunek. Jeżeli takiej informacji bank nam nie przekaże, a rachunek nie widnieje w wykazie, to po zapłacie należy dokonać zgłoszenia tego rachunku. W przeciwnym razie mogą nas dotyczyć negatywne konsekwencje (jeżeli oczywiście płatność dotyczy transakcji na kwotę powyżej 15 tys. zł).

Rachunki powiernicze i depozytowe

Z objaśnień wynika, że jeżeli dokonujemy płatności na rachunek depozytowy albo powierniczy za transakcję udokumentowaną fakturą przez czynnego podatnika VAT, to powinniśmy dokonać zgłoszenia takiego rachunku (może on nie widnieć w wykazie VAT). W przeciwnym razie mogą nas dotyczyć negatywne konsekwencje, jeżeli płatność dotyczy transakcji przekraczającej 15 tys. zł.

Rachunek bankowy komornika sądowego lub organu egzekucyjnego i płatności dokonywane przez ubezpieczycieli na rzecz podmiotów trzecich likwidujących szkody

W objaśnieniach wskazano, że nie mamy obowiązku sprawdzania czy rachunek widnieje w wykazie jeżeli przelew dotyczy płatności z tytułu zajętej przez komornika lub organ egzekucyjny wierzytelności. Tak samo to wygląda w odniesieniu do płatności dokonywanych przez ubezpieczycieli na rzecz podmiotów trzecich likwidujących szkody, kiedy to zapłata stanowi realizację odpowiedzialności odszkodowawczej wobec ubezpieczonych/uposażonych (np. ubezpieczyciel wypłaca środki warsztatowi samochodowego za naprawienie szkody).

Płatności za pomocą kart płatniczych oraz operatorów takich jak PayPal, PayU, czy DotPay

Na mocy objaśnień podatkowych płatności tego rodzaju zostały wyłączone z obowiązku weryfikowania nr rachunków bankowych kontrahentów. Jeżeli dokonujemy zapłaty w tej formie, a płatność dotyczy transakcji na kwotę powyżej 15 tys. zł, to nie musimy sprawdzać rachunków bankowych naszych dostawców.

Transakcje z podmiotami zagranicznymi

Jeżeli dokonujemy transakcji z podmiotem zagranicznym to konieczne jest zweryfikowanie czy w danej transakcji występuje on jako zarejestrowany w Polsce podatnik VAT.

Jeżeli firma z siedzibą w Niemczech jest zarejestrowana do VAT w Polsce i dokonuje sprzedaży towaru, który znajduje się w Polsce (zakładamy, że nie jest to towar przywożony z Niemiec do Polski), to taki podmiot zagraniczny musi rozliczyć VAT od tej transakcji w Polsce (wystawić fakturę z VAT). Jeżeli płacimy takiemu kontrahentowi za transakcję powyżej 15 tys. zł to musimy uregulować należność na rachunek bankowy z wykazu. Jeżeli nie znajduje się w wykazie, to należy po zapłacie dokonać zgłoszenia tego rachunku.

Jeżeli jednak takiej sprzedaży dokonywałby podmiot z siedzibą w Niemczech niezarejestrowany do celów VAT w Polsce, to zobowiązanym do rozliczenia VAT w ramach odwrotnego obciążenia byłby polski nabywca towarów (na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT).  W takim przypadku nie ma konieczności, aby nr rachunku tego podmiotu znajdował się w wykazie VAT.

Rachunek nie musi widnieć na białej liście również w innych przypadkach, gdy sprzedającym jest podmiot zagraniczny a polski nabywca jest zobowiązany do rozliczenia VAT z tytułu danej transakcji. Takie transakcje to wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT), import usług, czy też import towarów.

Zawiadomienie o wpłacie na rachunek spoza wykazu

Jeżeli za transakcję powyżej 15 tys. zł zapłacimy na rachunek nie widniejący na białej liście, to aby uwolnić się od negatywnych konsekwencji musimy w terminie 3 dni dokonać zgłoszenia.

Z objaśnień wynika, że zgłoszenie takie składamy tylko raz. Jeżeli później będziemy realizować zapłatę na ten sam rachunek, to nie musimy ponawiać zgłoszenia.

Wzór zawiadomienia zawarty jest w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie wzoru zawiadomienia o zapłacie należności na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dostępne jest TUTAJ).