Podsumowanie 2022 r. – co działo się w VAT?

We wpisie przedstawiam podsumowanie 2022 r. – spis najważniejszych wydarzeń dotyczących podatku VAT jak i tematów opracowanych na blogu.

Zmiany z 2022 r.

Faktury ustrukturyzowane i KSeF

Najważniejszą zmianą na gruncie VAT było wprowadzenie e-faktur od 1 stycznia 2022 r.

Co prawda przez cały 2022 r. rozwiązanie to w zasadzie nie funkcjonowało, mało kto bowiem decydował się na ich stosowanie. Niemniej opcję taką cały czas mieliśmy.

W latach 2022-2023 rozwiązanie to jest fakultatywne – dostawca dobrowolnie decyduje się na wystawienie e-faktury, a nabywca może nie zgodzić się na jej otrzymanie.

Więcej na temat e-faktur przeczytasz we wpisach:

Natomiast w grudniu opublikowany został projekt ustawy, która ma wprowadzić obowiązek stosowania e-faktur. Jest to planowane od 1 stycznia 2024 r.

O szczegółach pisałem w artykule Obowiązek stosowania e-faktur.

Zmiany w fakturowaniu

W ustawie wprowadzającej KSeF uwzględniono również zmiany w fakturowaniu, w ramach których:

  • zmodyfikowano elementy faktur zaliczkowych, korygujących i duplikatów faktur oraz
  • wydłużono termin wystawiania faktur przed dostawą/usługą/zaliczką.

Szczegółowo zmiany te opisałem w artykule Faktura ustrukturyzowana.

Polski Ład

Polski Ład kojarzy nam się oczywiście ze zmianami w podatkach dochodowych oraz ZUS.

Niemniej jednak od 1 stycznia 2022 r. uwzględniono w nim również zmiany w obrębie podatku VAT, m.in.:

  • brak konieczności składania czynnych żali przy korekcie cz. ewidencyjnej JPK;
  • możliwość rezygnacji ze zwolnienia z VAT przy usługach finansowych;
  • 15-dniowy zwrot VAT.

Wszystkie zmiany dotyczące VAT opisałem w artykule Polski Ład to również zmiany w VAT.

Przesunięcie wejścia w życie regulacji z Polskiego Ładu

Grupy VAT

W ramach Polskiego Ładu wprowadzono do polskiego systemu VAT nową instytucję – grupy VAT.

Pierwotnie miały one funkcjonować od 1 lipca 2022 r., niemniej ostatecznie możemy je tworzyć dopiero od 1 stycznia 2023 r.

Więcej na ich temat przeczytasz we wpisie Grupa VAT – na czym polega.

Co istotne, 11 października 2022 r. Minister Finansów opublikował objaśnienia podatkowe w zakresie grup VAT.

Zapewnienie współpracy terminala płatniczego z kasą fiskalną

Ponadto w Polskim Ładzie przewidziano wymóg zapewnienia współpracy terminala płatniczego z kasą wirtualną oraz online. Obowiązek ten ma dotyczyć przedsiębiorców, którzy:

  • stosują kasy wirtualne lub online oraz
  • przyjmują płatności za pomocą terminala płatniczego.

Pierwotnie regulacje te miały obowiązywać od 1 lipca 2022 r. Niemniej ostatecznie przesunięto termin ich wejścia w życie na 1 stycznia 2025 r.

Wymóg płatności przelewem od 8 tys. zł

Dodatkowo w Polskim Ładzie uwzględniono również zmianę w prawie przedsiębiorców – aby obowiązek realizowania płatności przelewem pomiędzy przedsiębiorcami aktualizował się od kwoty 8.000 zł (co zmniejszy również próg płatności na rachunki z białej listy).

Jednak potem przesunięto termin wejścia w życie tych regulacji na 1 stycznia 2024 r.

Zwolnienia z kas fiskalnych

Od początku 2022 r. obowiązuje nowe rozporządzenie przewidujące zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kas rejestrujących.

Szczegółowo ten temat opisałem w artykule Zwolnienia z kas fiskalnych w 2022 r.

Rozporządzenie będzie obowiązywało do końca 2023 r.

W zasadzie utrzymano w nim zwolnienia, które obowiązywały w latach 2019-2021.

Jedyną zmianą było objęcie obowiązkiem stosowania kas podatników prowadzących myjnie. Miało to wejść w życie od 1 lipca 2022 r. Póki co jednak termin ten przesunięto na 1 lutego 2023 r.

Tarcza antyinflacyjna

Od 1 stycznia 2022 r. obowiązuje tarcza antyinflacyjna.

W okresie od 1 stycznia do 31 stycznia 2022 r. dotyczyła ona:

  • gazu ziemnego (CN 2711 11 00 albo 2711 21 00) i energii cieplnej (stawka obniżona z 23% do 8%);
  • energii elektrycznej (CN 2716 00 00) – stawka obniżona z 23% do 5%;
  • środków poprawiających właściwości gleby, stymulatorów wzrostu, podłoży do upraw (z 23% na 8%).

Natomiast w okresie od 1 lutego 2022 r. do 31 grudnia 2022 r.:

  1. stawką 0% zostały objęte:
    • towary spożywcze wymienione w poz. 1–18 załącznika nr 10 do ustawy o VAT,
    • środki poprawiające właściwości gleby, stymulatory wzrostu oraz podłoża do upraw, o których mowa w ustawie o nawozach i nawożeniu, z wyłączeniem podłoży mineralnych,
    • nawozy i środki ochrony roślin, zwykle przeznaczone do wykorzystania w produkcji rolnej, wymienione w poz. 10 załącznika nr 3 do ustawy o VAT,
    • ziemia ogrodnicza wymieniona w poz. 12 załącznika nr 3 do ustawy o VAT,
    • gaz ziemny (CN 2711 11 00 albo 2711 21 00);
  2. stawką 5% objęte zostały:
    • energia elektryczna (CN 2716 00 00),
    • energia cieplna;
  3. stawką 8% objęte zostały paliwa.

Szczegółowo kwestię stosowania stawek obniżonych opisałem w artykule Czasowe obniżenie stawek VAT.

Co istotne, od 1 stycznia 2023 r. zmodyfikowano działanie tarczy antyinflacyjnej.

Od nowego roku obniżonych stawek VAT nie stosujemy w odniesieniu do paliw, energii elektrycznej i cieplnej, gazu ziemnego (wróciliśmy do stawki 23%).

Natomiast na mocy §8 i §12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 grudnia 2022 r. w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług w roku 2023 utrzymana została 0-proc. stawka VAT dla:

  • podstawowych produktów spożywczych oraz
  • niektórych towarów związanych z produkcją rolną.

Ważne orzeczenia TSUE

Wyrok w sprawie sankcyjnego WNT

Dnia 7 lipca 2022 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał ważne orzeczenie w sprawie C‑696/20 dotyczące tzw. sankcyjnego WNT.

Co istotne, było to orzeczenie wydane w polskiej sprawie.

Co do zasady WNT podlega VAT w państwie, w którym kończy się transport towarów (np. mamy WDT z Polski do Niemiec, to WNT będzie podlegało opodatkowaniu w Niemczech).

Jeżeli jednak nabywca poda w ramach transakcji numer VAT państwa innego niż państwo zakończenia wysyłki towarów, to na mocy art. 25 ust. 2 ustawy o VAT WNT podlega opodatkowaniu również w tym państwie.

Jest to tzw. sankcyjne WNT, które ma zapewnić opodatkowanie WNT.

Sprawa przed TSUE dotyczyła transakcji łańcuchowej. Pierwsze dwa podmioty w łańcuchu dokonały nieprawidłowej kwalifikacji dostawy ruchomej i przyjęły, że pierwsza dostawa podlega VAT w Polsce, a druga stanowi transakcję wewnątrzwspólnotową.

Organy i sądy uznały natomiast, że pierwsza dostawa w łańcuchu stanowiła dostawę ruchomą, a druga podlegała VAT w państwie zakończenia transportu (poza Polską).

W konsekwencji drugiemu podmiotowi w łańcuchu:

  • odmówiono prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych przez pierwszy podmiot w łańcuchu (ponieważ nie było to nabycie krajowe, lecz WNT);
  • nakazano zapłatę VAT na podstawie ww. regulacji dotyczącej tzw. sankcyjnego WNT.

Powyższe oznaczało, że spółka w ramach tej transakcji została zobligowana do zapłaty VAT w wysokości 46%!

Trybunał uznał, że zastosowanie sankcyjnego WNT jest w tym konkretnym przypadku wykluczone, ponieważ dostawa wewnątrzwspólnotowa dokonana na rzecz pośrednika nie została opodatkowana wg stawki VAT 0%.

Wyrok daje więc argumenty za niestosowaniem sankcji w pewnych przypadkach.

Co jednak istotne, TSUE wskazał również, że sankcyjne WNT może być zastosowane, nawet jeśli:

  • podatek od WNT został rozliczony przez innych nabywców w ramach transakcji łańcuchowej (żeby wyłączyć sankcyjne WNT, to nabywca który podał numer VAT państwa innego niż zakończenia wysyłki towarów musi udowodnić, że rozliczył VAT od WNT w państwie zakończenia transportu);
  • nabywca wskazał numer VAT państwa, z którego towary zostały wysłane.

A więc zbyt dużego pola manewru do niestosowania sankcyjnego WNT tutaj nie mamy.

Dodatkowo TSUE nie widzi problemu, że nabywcy odmówiono prawo do odliczenia, wobec czego i tak zapłacił 23%, którego de facto płacić nie powinien. Szkoda, że Trybunał nie odniósł się do tej kwestii.

Powyższe orzeczenie pokazuje jak ważna jest analiza dokonywanych przez podatników transakcji łańcuchowych oraz prawidłowe określenie, która z dostaw w łańcuchu stanowi tzw. dostawę ruchomą.

Umowa może być fakturą

Dnia 29 września 2022 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C‑235/21 uznał, że sama umowa może stanowić fakturę.

Będzie tak, jeżeli z umowy wynikają wszystkie niezbędne informacje do tego by ustalić, że materialne przesłanki do odliczenia VAT zostały spełnione.

Jest to bardzo korzystne orzeczenie, które może pomóc w wykazaniu możliwości odliczenia VAT np. podatnikom mającym trudności z uzyskaniem faktury potwierdzającej zakup.

Podsumowanie 2022 r. na blogu

Blog odwiedziło w zeszłym roku prawie 180 tys. unikalnych użytkowników. Jest to co prawda nieco mniej niż w 2021 r. (kiedy było ponad 205 tys.), ale wciąż uważam, że to naprawdę niezły wynik.

W 2022 r. w końcu odpaliłem Youtube i zrealizowałem następujących 5 darmowych szkoleń:

Technicznie nagrania pozostawiają może wiele do życzenia. Ale obiecuję, że z czasem i nad tym będę pracował. 🙂

Opublikowałem również 41 nowych wpisów (wszystkie znajdziesz w spisie treści).

Ponadto rozpocząłem regularne odpłatne szkolenia. Dziękuję za wszystkie pozytywne opinie. 🙂

Nagrania szkoleń dostępne są w Sklepie (który również wystartował w 2022 r.).

Piotr Kępisty

Jestem doradcą podatkowym, prawnikiem i specjalizuję się w podatku VAT. Więcej o mnie...

Dodaj komentarz

Wymagane pola są zaznaczone *.