Polska nie zdążyła wdrożyć Quick fixes – co teraz?

W artykule pt. Nowe wymogi materialne dla WDT przedstawiłem zmiany, które miały być wprowadzone od 1 stycznia 2020 r.

Regulacje te są elementem tzw. unijnego pakietu Quick Fixes. Część przepisów wymagała wprowadzenia zmian do ustawy o VAT. Ministerstwo Finansów z końcem roku przyznało się, że nie zdąży z wdrożeniem nowych regulacji 🙂

Dzisiejszy wpis to próba uporządkowania kwestii quick fixes. Dowiesz się z niego czego dotyczą zmiany oraz jak zachować się wobec braku wdrożenia przepisów przez Polskę. Wytyczne w tym zakresie przedstawiło MF w komunikacie z 23 grudnia 2019 r.

Czego dotyczy quick fixes?

Quick fixes to pakiet, który wprowadzony został w celu zharmonizowania reguł stosowanych dla potrzeb transakcji unijnych. Obejmuje on zmiany w zakresie:

  1. wymogów materialnych dla zastosowania stawki 0%;
  2. transakcji łańcuchowych;
  3. procedury magazynu typu call-off stock (zastąpienie magazynów konsygnacyjnych);
  4. dokumentów wymaganych dla stawki 0% przy WDT.

Na zielono oznaczyłem zmiany, które wymagały implementacji. Wprowadziła je bowiem dyrektywa 2018/1910. Jeżeli jakieś przepisy wprowadzane są dyrektywą, to konieczne jest uchwalenie odpowiednich przepisów krajowych (w tym przypadku w ustawie o VAT).

Zmiana wymieniona w pkt 4 (dotycząca dokumentów wymaganych dla stawki 0% przy WDT) wprowadzona została przepisami rozporządzenia wykonawczego 2018/1912. Przepisy te nie wymagają implementacji i stosowane są bezpośrednio od 1 stycznia 2020 r.

Jeżeli chcesz uporządkować wiedzę w zakresie rozliczania VAT w transakcjach międzynarodowych, to koniecznie zobacz to szkolenie:

Szkolenie – VAT w obrocie międzynarodowym

Jakie przepisy stosować skoro Polska nie wprowadziła krajowych regulacji?

Jakie przepisy zatem należy stosować skoro Polska nie wprowadziła odpowiednich regulacji (dotyczy tylko zmian z pkt 1-3)? W komunikacie MF wskazało, że:

W okresie przejściowym (tj. do momentu wdrożenia regulacji) podatnik będzie mógł zastosować przepisy dyrektywy 2018/1910 albo przepisy krajowe ustawy o podatku od towarów i usług. Bez względu na to, czy podatnik zdecyduje się stosować przepisy dyrektywy 2018/1910, czy krajowej ustawy, powinien to czynić konsekwentnie we wszystkich aspektach związanych z rozliczaniem VAT danej transakcji.

Podatnik ma zatem wybór. Może stosować przepisy polskie albo unijne. Poniżej znajdziesz szczegółowe wyjaśnienie poszczególnych ww. zmian oraz moje osobiste rekomendacje co do tego, których przepisów stosować.

Wymogi materialne dla stawki 0% przy WDT

Zmiana ta dotyczy przesłanek materialnych jakie należy spełnić, aby zastosować stawkę 0% do WDT. Chodzi tutaj o:

  • wymóg posiadania i przekazania przez nabywcę ważnego numeru VAT UE nadanego przez inne niż Polska państwo UE oraz 
  • obowiązek złożenia prawidłowej informacji podsumowującej, w której wykazana jest transakcja.

Szczegółowo o tych zmianach przeczytasz we wpisie pt. Nowe wymogi materialne dla WDT.

Wyżej wskazane przesłanki materialne obowiązują w prawie polskim już od dawna – jako wymogi formalne. Jeżeli zatem spełniasz te krajowe wymogi formalne, to realizujesz również wytyczne z prawa unijnego. Nie musisz więc tutaj dokonywać wyboru czy stosujesz przepisy krajowe, czy też unijne.

Transakcje łańcuchowe

Transakcja łańcuchowa to taka, w ramach której występują co najmniej 3 podmioty a towar jest transportowany bezpośrednio od pierwszego podmiotu w łańcuchu do ostatniego. Nowe przepisy dotyczą wyłącznie transakcji unijnych (tylko takich dotyczy ten wpis).

Poniżej przykład transakcji łańcuchowej:

W przedstawionym przykładzie mamy do czynienia z sytuacją, gdy sprzedającym jest firma z Polski. Towar kupuje podmiot niemiecki. Przy czym żąda on, aby towary zostały wysłane bezpośrednio z Polski do Czech. Towary nie są fizycznie wydawane podmiotowi z Niemiec.

W takim przypadku przepisy o VAT nakazują rozpoznać dwie dostawy towarów: pomiędzy 1 i 2 podmiotem w łańcuchu oraz pomiędzy 2 i 3. Niemniej tylko jedna z tych dostaw może stanowić dostawę ruchomą – a więc taką, dla której zastosować można stawkę 0%.

Aby określić, która z dostaw jest ruchoma należy ustalić kto organizuje transport.

Zmiany w przepisach unijnych dotyczą wyłącznie trzeciego z wyżej przedstawionych przypadków – a więc sytuacji, gdy pośrednik organizuje transport.

W takim przypadku, która z dostaw jest ruchoma zależy od tego jaki numer VAT podał pośrednik swojemu dostawcy (pierwszemu w kolejności podmiotowi). Zasadą jest, że ruchoma jest pierwsza dostawa. Ale jeżeli pośrednik poda numer VAT z państwa członkowskiego wysyłki towaru, to ruchoma jest druga dostawa.

W naszym przykładzie, jeżeli niemiecki pośrednik organizuje transport, ruchoma będzie pierwsza dostawa (Polak przy spełnieniu wymogów może zastosować stawkę 0% dla WDT). Przy czym jeżeli niemiecki podmiot przekaże sprzedającemu swój polski numer VAT, to ruchoma będzie 2 dostawa. Wtedy Polak nie może uznać swojej dostawy za ruchomą. W tym przypadku jego dostawa będzie opodatkowana VAT w Polsce (np. 23% stawką VAT). Wówczas to podmiot niemiecki rozpoznaje w Polsce WDT (pod warunkiem spełnienia wszystkich wymogów do zastosowania stawki 0%).

Polska nie zdążyła wprowadzić ww. regulacji unijnych. Z przepisów ustawy o VAT wynika natomiast, że w takich przypadkach (gdy transport organizuje pośrednik) zweryfikować należy warunki dostaw (art. 22 ust. 2 ustawy o VAT). To one determinują, która z dostaw jest ruchoma.

W mojej opinii lepiej w tej chwili stosować przepisy unijne. Jeśli realizujemy dostawy z podmiotami unijnymi, to łatwiej będzie ustalić zasady opodatkowania odwołując się do wspólnych dla wszystkich regulacji.

Magazyn typu call-off-stock

Ustawa o VAT zawiera obecnie przepisy o magazynie konsygnacyjnym. Prawo unijne wymagało wprowadzenia do polskiego porządku prawnego magazynów typu call-off-stock. MF planowało zastąpić magazyny konsygnacyjne unijnymi magazynami call-off-stock, lecz nie zdążyło 🙂

W ramach dzisiejszego wpisu nie będę szczegółowo opisywał tych instytucji. W dużym uproszczeniu można wskazać, że obie służą podatnikom unijnym spoza Polski do dokonywania przemieszczeń towarów, a przemieszczenia te nie obligują ich do rozpoznania w Polsce wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Dostawa w ramach tych instytucji ma miejsce dopiero z momentem pobrania towarów z magazynu przez polskiego kupującego.

Z instytucji tych mogą również korzystać polscy podatnicy, którzy przemieszczają towary do innych państw członkowskich UE. Jeżeli skorzystają z takiego rozwiązania w innym państwie UE to przemieszczenie towarów nie będzie wiązało się dla nich z obowiązkiem wykazania WNT w tym państwie (oraz rejestracji tam do celów VAT).

Różnice między tymi instytucjami przedstawia poniższa tabela:

Kwestię magazynów typu call-off-stock na pewno opiszę w osobnym wpisie na blogu.

Jakie podejście rekomenduję tutaj przyjąć? Jeżeli jesteście polskim podatnikiem prowadzącym magazyn konsygnacyjny, do którego wasz kontrahent unijny wprowadza towary, to możecie dalej stosować polskie regulacje. Przy czym przepisy unijne prędzej czy później zostaną wdrożone. Jeżeli więc jesteście gotowi to warto je zacząć stosować.

Jeżeli dopiero zamierzacie zacząć korzystać z tego typu instytucji (jako nabywca towarów albo sprzedający), to rekomenduję od razu stosować przepisy unijne. Pozwoli to uniknąć niespójności z kontrahentami unijnymi, którzy będą opierali się w tym przypadku o regulacje unijne.

Dokumenty wymagane dla stawki 0% przy WDT

Jak wskazałem wcześniej, zmiany dotyczące dokumentowania WDT zostały wprowadzone rozporządzeniem unijnym i nie wymagają implementacji. Obowiązują zatem od 1 stycznia 2020 r. – w tym przypadku Polska nie musiała wprowadzać żadnych dodatkowych regulacji.

Przepisy unijne dają możliwość skorzystania z domniemania, że towary zostały przetransportowane między dwoma państwami UE. Przy czym skorzystanie z tego domniemania jest mocno utrudnione z uwagi na charakter wymaganych dokumentów (często niemożliwe jest ich zebranie). Konieczne jest np. posiadanie podpisanego listu przewozowego i faktury od przewoźnika.

Szczegółowo o tych zmianach przeczytasz w artykule pt. WDT od nowego roku – czy faktycznie czeka nas rewolucja?.

We wpisie tym wskazywałem, że jeśli nie spełnisz wymogów do skorzystania z domniemania unijnego, to możesz dalej korzystać ze stawki 0% na podstawie przepisów ustawy o VAT (dotychczasowych regulacji).

Ministerstwo potwierdziło powyższe w wydanym komunikacie. Na ostatniej stronie znajdziemy następujący fragment:

Niespełnienie warunków wprowadzonych ww. rozporządzeniem nie oznacza, że stawka 0% nie będzie miała zastosowania. W takiej sytuacji dostawca będzie musiał udowodnić w inny sposób, zgodnie z dotychczasowymi przepisami ustawy o VAT, że warunki zastosowania stawki 0% zostały spełnione.

Co to oznacza?

Od nowego roku nie musimy niczego zmieniać w naszym dotychczasowym podejściu do dokumentowania WDT. Przepisy unijne możemy stosować jako dodatkowe (jeżeli chcemy skorzystać z domniemania). Jeżeli jednak nie spełniamy do niego warunków, to możemy potwierdzić prawo do 0% stawki VAT na podstawie dotychczasowej praktyki ukształtowanej w Polsce.

Wystarczy więc np. posiadanie wyłącznie listu przewozowego.

Piotr Kępisty

Jestem doradcą podatkowym, prawnikiem i specjalizuję się w podatku VAT. Więcej o mnie...

Dodaj komentarz

Wymagane pola są zaznaczone *.