WDT a eksport towarów – podobieństwa i różnice

WDT eksport podobienstwa i roznice

WDT i eksport towarów to czynności podlegające opodatkowaniu VAT.

We wpisie przedstawiam podobieństwa i różnice między tymi transakcjami.

Dzisiaj jedynie wspominam o podobieństwach i różnicach między WDT a eksportem towarów.

Jeżeli chcesz znaleźć szczegółowe informacje o rozliczaniu tych transakcji, to zajrzyj do artykułów:

Podobieństwa

Cechy istotne – dostawa i wywóz poza Polskę

Eksport towarów zdefiniowany jest w art. 2 pkt 8 ustawy o VAT.

Natomiast WDT w art. 13 ustawy o VAT.

Z ww. definicji wynikają dwie cechy wspólne tych transakcji:

  • wymóg by stanowiły dostawę towarów oraz
  • aby w ramach tych dostaw doszło do wywiezienia towarów poza Polskę.

Kraj opodatkowania

Dla WDT jak i eksportu towarów stosujemy ten sam przepis określający miejsce opodatkowania, tj. art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Wynika z niego, że jeśli w ramach dostawy towary są wysyłane lub transportowane, to podlega ona opodatkowaniu w kraju, w którym rozpoczyna się transport.

A zatem zarówno WDT jak i eksport towarów podlegają VAT w Polsce, o ile transport towarów rozpoczyna się w Polsce.

Podstawa opodatkowania

W odniesieniu do tych transakcji stosujemy również te same przepisy o podstawie opodatkowania.

A zatem jest nią wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy lub osoby trzeciej (art. 29a ust. 1 ustawy o VAT).

Jednocześnie do podstawy opodatkowania doliczamy koszty dodatkowe, takie jak koszty opakowania, transportu lub ubezpieczenia (art. 29a ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT).

Jeżeli z uwagi na brak dokumentów potwierdzających wywóz towarów musisz opodatkować WDT lub eksport towarów, to przyjmujesz, że otrzymana kwota to należność brutto – a więc obliczasz podatek metodą „w stu” (chyba że z kontrahentem uzgodnisz, że należność stanowi cenę netto i dodatkowo uzyskasz od niego wykazany podatek).

Stawka VAT 0%

Dla WDT i eksportu towarów możesz stosować stawkę 0%.

Pamiętaj jednak, że dla obu transakcji przewidziano odmienne warunki do jej stosowania.

Możliwość uzupełnienia „wybrakowanej” dokumentacji wymaganej do stawki 0%

Dla WDT oraz eksportu towarów gromadzimy odmienne dokumenty dla zastosowania stawki 0%.

Podobieństwem jest jednak to, że w razie gdy zgromadzona dokumentacja:

  • jest niepełna (nie potwierdza jednoznacznie wywozu) albo
  • wybrakowana (brakuje jakichś dokumentów albo są one nieprawidłowo wypełnione)

– to można ją uzupełnić o dodatkowe dowody.

W przypadku WDT, taka możliwość wynika z art. 42 ust. 11 ustawy o VAT. Co potwierdził również NSA w uchwale o sygn. I FPS 1/10.

Natomiast przy eksporcie towarów, możliwość ta wynika z literalnego brzmienia art. 41 ust. 6a ustawy o VAT. Potwierdził to również TSUE w wyroku w sprawie C‑275/18.

Obowiązek dokumentowania dostawy fakturą

Obie transakcje stanowią sprzedaż w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy o VAT.

I jako takie, podlegają obowiązkowi dokumentowania ich fakturą (na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).

JPK

Obie transakcje podlegają wykazaniu w JPK.

Brak WDT lub eksportu, jeżeli transakcja stanowi dostawę z montażem

Na gruncie VAT występuje dostawa z montażem.

Jeżeli faktycznie ją realizujesz i towary są wywożone do innego niż Polska państwa UE albo poza UE, to Twoja dostawa nie stanowi wówczas WDT ani eksportu towarów.

Z perspektywy ustawy o VAT jest to wówczas dostawa poza terytorium kraju.

Wyłączenia dla pewnych towarów

Są pewne towary, których dostawa nie stanowi WDT (np. dostawa niektórych jednostek pływających).

Odpowiednie wyłączenie przewiduje art. 13 ust. 8 ustawy o VAT.

Dla eksportu towarów też mamy wyłączenie. Dotyczy wywozu przez nabywcę towarów w celu wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych (zawarte w art. 2 pkt 8 lit. b ustawy o VAT).

Prawo do odliczenia

Ponieważ zarówno WDT jak i eksport towarów stanowią czynności podlegające opodatkowaniu, to zakupy służące ich wykonywaniu, dają podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Różnice

Miejsce wywozu towarów

W przypadku WDT, towary mają być wywiezione do innego niż Polska państwa UE.

Natomiast przy eksporcie towarów, są one wywożone poza UE (co potwierdza właściwy organ celny).

Warunki podmiotowe

Dla wystąpienia WDT konieczne jest aby nabywca był podatnikiem zidentyfikowanym do celów transakcji wewnątrzwspólnotowych w innym niż Polska państwie UE (z pewnymi wyjątkami przewidzianymi dla dostaw wyrobów akcyzowych oraz WDT nowych środków transportu).

Przy eksporcie towarów nie ma znaczenia czy nabywca jest podatnikiem. Nie musi być on również zarejestrowany do VAT w swoim państwie.

Jedyny warunek podmiotowy odnosi się do przypadku eksportu pośredniego (gdy wywozu towarów dokonuje nabywca). Wówczas nabywca musi mieć siedzibę poza Polską.

Obowiązek podatkowy

Dla WDT mamy szczególną regulację – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury (art. 20 ust. 1 ustawy o VAT).

Natomiast dla eksportu towarów nie ma takich przepisów. A więc rozpoznajemy obowiązek podatkowy na zasadach ogólnych (w takim sam sposób jak dla dostaw krajowych). A zatem zasadniczo będzie on powstawał z chwilą dokonania dostawy towarów (art. 19a ust. 1 ustawy o VAT).

Zaliczki

Zaliczka nie rodzi obowiązku podatkowego przy WDT.

Natomiast otrzymanie zaliczki rodzi obowiązek podatkowy dla eksportu towarów (art. 19a ust. 8 ustawy o VAT).

Faktury zaliczkowe

Ponieważ zaliczki nie rodzą obowiązku podatkowego przy WDT, to nie dokumentuje się ich również fakturami zaliczkowymi (co wynika z art. 106b ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy o VAT).

Natomiast w przypadku eksportu towarów, konieczne jest wystawienie faktury zaliczkowej (ponieważ rodzi ona obowiązek podatkowy).

Kasa fiskalna

W przypadku WDT dokonywanego na rzecz innego podatnika, nie ma obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej.

Natomiast w przypadku eksportu towarów, nabywcą może być konsument. Wówczas obowiązek ewidencjonowania może się pojawić (chyba, że masz możliwość skorzystania z któregoś ze zwolnień z kas).

Informacja podsumowująca

WDT należy wykazać w informacji podsumowującej.

Natomiast eksport towarów nie jest w niej uwzględniany.

Rejestracja do VAT UE

Przed wykonywaniem WDT, konieczne jest złożenie zgłoszenia VAT-R (lub jego aktualizacja), w celu rejestracji jako podatnik VAT UE.

W przypadku eksportu towarów nie ma takiej konieczności.

Podstawowa dokumentacja potwierdzająca prawo do stawki 0%

W odniesieniu do WDT, podstawową dokumentację stanowi:

  • list przewozowy oraz specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku (art. 42 ust. 3 ustawy o VAT);
  • a gdy wywóz towarów jest realizowany własnym środkiem transportu – dokument określony w art. 42 ust. 4 ustawy o VAT.

Natomiast w przypadku eksportu towarów musimy zasadniczo posiadać komunikat IE599 – a więc dokument celny potwierdzający wywóz towaru poza UE (art. 41 ust. 6-6a ustawy o VAT).

Procedury szczególne

W przypadku WDT, mogą znaleźć zastosowanie następujące procedury szczególne przewidziane dla:

Dla dostaw eksportowych nie przewidziano zasadniczo tego typu szczególnych regulacji.

Wywóz bez dostawy (nietransakcyjne przemieszczenie)

W przypadku WDT, sam wywóz towarów do innego państwa UE (bez ich dostawy), jeżeli służą one działalności gospodarczej podatnika, jest rozpoznawany jako WDT (art. 13 ust. 3 ustawy o VAT).

Jest to tzw. nietransakcyjne przemieszczenie (tutaj możemy zastosować też procedurę magazynu call-off stock).

Natomiast sam wywóz towarów, bez ich dostawy, nie stanowi eksportu towarów.

Szkolenie: Eksport towarów w VAT

Jeżeli na co dzień rozliczasz eksport towarów, to koniecznie dołącz do tego kompleksowego szkolenia.


Zdjęcie tytułowe autorstwa CHUTTERSNAPUnsplash.

Piotr Kępisty

Jestem doradcą podatkowym, prawnikiem i specjalizuję się w podatku VAT. Więcej o mnie...

Komentarze (7) Napisz komentarz

  1. Bardzo ciekawie ujęte dwa zagadnienia. Nie trafiłem jeszcze na takie. Dlatego dziękuję za to zestawienie podobieństw i różnic:)

    Mam jedną wątpliwość co do podstawy opodatkowania VAT w przypadku braku dokumentacji uprawniającej do 0% stawki:
    Cyt: „…opodatkować WDT lub eksport towarów, to przyjmujesz, że otrzymana kwota to należność brutto – a więc obliczasz podatek metodą „w stu” (chyba że z kontrahentem uzgodnisz, że należność stanowi cenę netto).”
    Moja wątpliwość dotyczy uzgodnień umownych – wszak ogromna większość umów w B2B określa wynagrodzenie w kwocie netto do powiększenia o należny VAT i inne podatki o podobnym charakterze, jeśli ich doliczenie będzie wynikało z mocy prawa.
    Czy przy takich umowach, ewentualny brak dokumentacji do 0% skutkowałby Twoim zdaniem wyliczeniem VAT metodą „od stu” a nie „w stu”?
    Jeśli tak, to z jakich przepisów (albo ich interpretacji) wynika Twoja konkluzja?

    Odpowiedz

    • Marcinie dzięki za komentarz! Trudno tutaj mówić o konkretnych regulacjach, bo ich trochę brak (może ewentualnie wyjście od przepisów o podstawie opodatkowania, a więc art. 29a ust. 1 oraz ust. 6 ustawy o VAT).

      Ja tutaj przyjmuję, że patrzymy co otrzymujemy od kontrahenta. Jeśli tylko kwotę netto, to VAT liczymy „w stu”. Ale jeśli byłoby uzgodnienie, że ta kwota to netto, jednocześnie kontrahent by nam zapłacił ten VAT (bo np. to on nie dostarczył dokumentów, a powinien), to wtedy bym widział podstawy do wyliczania tej należności „od sta”. Dopisałem o co mi tutaj chodzi 🙂 bo faktycznie wyszedł za duży skrót myślowy.

      Odpowiedz

      • Dzięki bardzo!
        Teraz jest naprawdę czytelnie. Ten przykład dobitnie pokazuje jak podatkowiec czy księgowy powinien być blisko biznesu i prawników.
        Pozdrawiam i raz jeszcze ukłony za jasne i skondensowane opisanie sprawy!
        Marcin

        Odpowiedz

  2. Kolejna ciekawostka mi się pojawiła na tapecie:
    – wszyscy wiemy, że unijne przemieszczenia nietraksakcyjne to standard realizowane poprzez WDT i WNT „własne”;
    – a co z eksportem i importem „własnym”?

    Z importem sobie poradzimy z uwagi na przywozowy charakter definicji importu (art. 2 pkt 7) VATU.
    Ale gdyby tak solidnie przyjrzeć się definicji eksportu (art. 2 pkt 8) VATU), bowiem to z niej wynika stawka 0%, to jej kluczową częścią jest fakt dokonania dostawy towarów. Moim zdaniem, jeśli przyjmiemy, że Spółka „A” z Polski ma swój oddział np. w UK czy UAE (Oddział „A”) to przemieszczenie własne między nimi nie stanowi przeniesienia władztwa ekonomicznego nad rzeczą, bowiem posiadaczem-właścicielem (podatnikiem) jest ciągle ten sam podmiot – Spółka „A”, która zorganizowała biznes poza Polską poprzez zagraniczne emanacje tej Spółki np. Oddział „A” w UK. Nie ma dostawy = nie ma eksportu = nie ma 0%. Proste, choć nie pasuje mi to do zasady neutralności bowiem ewentualnie naliczony VAT nie może zostać przez żaden biznes odliczony (ani Spółka, ani jej oddziałowa emanacja tego VAT nie odliczą).

    W ramach eksportu przemieszczenie własne nie jest transakcją znaną ani z Dyrektywy ani z ustawy o VAT. I zwolnienie dla takiej transakcji to też sfera domysłu czy siły rozpędu dokumentów celnych eksportowych, ale nie regulacji VAT.

    Mam nadzieję, że to temat tylko teoretyczny, ale ciekaw jestem Pana opinii:)

    Odpowiedz

    • No to jest ostatni punkt – przemieszczenie w wywozie poza UE oczywiście nie podlega VAT. Ale przemieszczenie następuje pewnie aby wykonać jakąś czynność poza UE – np. dostawę towarów lub świadczenie usług poza terytorium kraju. Nie musi być problemu z odliczeniem, jeśli uwzględnimy brzmienie art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT.

      Odpowiedz

Dodaj komentarz

Wymagane pola są zaznaczone *.