Wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość (WSTO)

Od 1 lipca 2021 r. w całej UE obowiązuje pakiet e-commerce. Wprowadził on do polskiego systemu VAT nowy rodzaj transakcji: wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość.

Sprawdź kiedy ona występuje i w jaki sposób rozliczać tego typu transakcje.

Niedawno opublikowałem wpis Pakiet e-commerce – kogo dotyczy. Dzięki niemu zweryfikujesz czy te przepisy w ogóle Cię dotyczą.

Będzie tak m.in. jeśli sprzedajesz towary na rzecz konsumentów mieszkających w UE albo podmiotów nierozliczających WNT, a towary są transportowane między dwoma państwami UE.

Wpis ten opracowuję przy założeniu, że jesteś podatnikiem VAT z siedzibą w Polsce i nie posiadasz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w innych państwach UE oraz że dostaw dokonujesz wyłącznie z terytorium Polski.

Na czym polega wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość?

Definicję WSTO odnajdziesz w dodanym art. 2 pkt 22a ustawy o VAT.

Nie będę tutaj cytował treści przepisu, lecz od razu przejdę do wyjaśnienia kiedy tego typu transakcja występuje.

Chodzi o sytuację, gdy realizujesz dostawy towarów, w ramach której są one transportowane z Polski do innego państwa UE.

Czyli jest to transakcja podobna do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT).

Przy czym od WDT odróżnia ją to kto jest nabywcą towarów.

Żeby WSTO wystąpiło to nabywcą towarów musi być:

• podmiot nieprowadzący działalności gospodarczej (konsument);
• podatnik, który nie ma obowiązku rozliczenia WNT;
• osoba prawna, która nie ma obowiązku rozliczenia WNT.

Przykłady

Przykład, gdy konsument jest nabywcą

W takim przypadku masz do czynienia z WSTO.

W dalszej części wpisu będę odnosił się właśnie do sprzedaży na rzecz konsumentów.

Przykład, gdy nabywcą jest podatnik niemający obowiązku rozliczenia WNT

W takim przypadku transakcję rozpoznasz jako WSTO.

Przykład, gdy nabywcą jest osoba prawna niemająca obowiązku rozliczenia WNT

Tego typu transakcję również rozpoznasz jako WSTO.

Wyłączenia

WSTO nie wystąpi jednak, gdy dokonujesz:

• dostawy nowych środków transportu (wówczas rozpoznajesz WDT) lub
• dostawy z montażem (jak rozliczyć tego typu transakcje przeczytasz we wpisie Dostawa z montażem – jak ją rozliczyć w VAT).

Powyższe wynika bezpośrednio z zastrzeżenia zawartego w definicji WSTO.

Dodatkowo z WSTO nie będziemy mieć do czynienia również, gdy przedmiotem sprzedaży będą dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie, antyki lub towary używane i transakcja opodatkowana jest wg procedury marży. Wynika to z art. 22 ust. 1a pkt 1 ustawy o VAT.

WSTO – gdzie podlega VAT?

Zasada – opodatkowanie w państwie konsumpcji

WSTO podlega opodatkowaniu VAT w państwie, w którym towary znajdują się w momencie zakończenia wysyłki lub transportu do nabywcy.

A więc najczęściej będzie to kraj, w którym mieszka konsument, do którego wysyłamy towary. Skrótowo będę określał je jako państwo konsumpcji.

Do pewnego progu opodatkowanie VAT w Polsce

Przewidziano jednak tutaj wyjątek.

Określono bowiem próg wartościowy. Jeżeli go nie przekroczysz, to dostawa podlega VAT w Polsce (art. 22a ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT).

Przy czym próg ten jest wspólny dla WSTO i usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych. A zatem sumujesz nie tylko wartość WSTO, ale również ewentualną wartość ww. usług wykonanych na rzecz nabywców z innych niż Polska państw UE (którzy nie są podatnikami).

Aby świadczenie podlegało VAT w Polsce, to suma całkowitej wartości netto WSTO oraz ww. usług nie może przekroczyć w trakcie roku podatkowego ani w poprzednim roku podatkowym kwoty 42 tys. zł (wyrażona w złotych równowartość kwoty 10 tys. euro).

Jeżeli w trakcie roku podatkowego wartość ta zostanie przekroczona, to transakcja podlega VAT w państwie konsumpcji, począwszy od dostawy, w związku z którą przekroczono tę kwotę (art. 22a ust. 2 ustawy o VAT).

Co ważne, próg ten jest wspólny dla sprzedaży w całej UE. A zatem jeśli dokonujesz sprzedaży do Niemiec, Francji i Belgii, to zliczasz łączną wartość WSTO i usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych realizowaną do nabywców w tych krajach.

Rezygnacja ze stosowania progu

Możesz też zrezygnować ze stosowania tego progu i od razu opodatkować WSTO w państwie zakończenia wysyłki towarów. W takim przypadku składasz zawiadomienie o takim wyborze w terminie do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonujesz takiego wyboru (art. 22a ust. 3 ustawy o VAT).

Powinniśmy je złożyć na formularzu VAT-29.

Jeżeli nie przekraczasz progu i dokonasz wyboru opodatkowania transakcji w państwie konsumpcji, to ciąży na Tobie dodatkowy obowiązek formalny.

Musisz przedstawić w swoim urzędzie skarbowym dokument potwierdzający zawiadomienie organu podatkowego państwa konsumpcji o zamiarze rozliczania VAT od WSTO w tym państwie.

Należy to zrobić w terminie 30 dni od dnia dokonania pierwszej dostawy po skorzystaniu z wyboru opodatkowania transakcji w państwie konsumpcji (art. 22a ust. 4 ustawy o VAT).

Opodatkowanie VAT w państwie konsumpcji – konieczne zgromadzenie dokumentów

Aby można było uznać, że WSTO podlega VAT w państwie konsumpcji, konieczne jest zgromadzenie dowodów, że towary zostały dostarczone do tego kraju (art. 22a ust. 7 ustawy o VAT).

Jeżeli nie zgromadzisz tych dowodów, to musisz transakcję opodatkować VAT w Polsce.

Takimi dowodami są dokumenty przewozowe lub inne dokumenty potwierdzające odbiór towarów w tym państwie. Dokumentację tę można ewentualnie uzupełnić korespondencją handlową z nabywcą albo potwierdzeniem zapłaty za towar (art. 22a ust. 8 i 9 ustawy o VAT).

Dowody te musisz zgromadzić przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy.

Jeżeli nie uda Ci się ich zgromadzić w tym terminie, to możesz na nie czekać jeszcze jeden miesiąc (tj. do czasu upływu terminu do złożenia deklaracji za kolejny okres rozliczeniowy).

Dopiero jeśli po tym czasie nie zgromadzisz ww. dowodów, to musisz opodatkować transakcję w Polsce (potraktować ją jako dostawę krajową).

Jeżeli później uzyskasz te dokumenty, to w rozliczeniu za okres, w którym je otrzymasz możesz dokonać korekty podatku należnego (art. 22a ust. 11 ustawy o VAT).

Jak rozliczyć VAT jeśli transakcja podlega VAT w państwie konsumpcji?

Jak już wyjaśniliśmy, WSTO podlega VAT w państwie konsumpcji jeśli próg wartościowy dla WSTO oraz usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych:

• został przekroczony albo
• nie został przekroczony, lecz skorzystano z opcji wyboru opodatkowania w państwie konsumpcji.

Wówczas ciąży na Tobie obowiązek rozliczenia VAT wg stawki obowiązującej w państwie konsumpcji.

W takim przypadku możesz:

• zarejestrować się do VAT w państwie konsumpcji i rozliczyć go zgodnie z zasadami obowiązującymi w tym państwie (składasz wówczas deklarację wg zasad tam obowiązujących), albo
• skorzystać z nowej procedury unijnej (OSS).

Rejestracja do VAT w państwie konsumpcji

Jeżeli zarejestrujesz się do VAT w państwie konsumpcji, to rozliczasz go zgodnie z obowiązującymi tam przepisami. Stosujesz właściwą tam stawkę VAT, składasz deklarację i wystawiasz fakturę zgodnie z przepisami, które obowiązują w tym państwie.

Skorzystanie z procedury OSS

Procedura OSS została wprowadzona w UE od 1 lipca 2021 r.

Ułatwia ona rozliczenie VAT m.in. od WSTO, które podlegają VAT w państwach UE innych niż siedziba dostawcy.

VAT należny rozliczasz w takim przypadku w Polsce przy użyciu dedykowanej dla tej procedury deklaracji. Odprowadzasz go wg stawki obowiązującej w państwie konsumpcji.

Polska musi przekazać pobrany VAT temu państwu.

W takim przypadku wystawienie faktury jest fakultatywne, co wynika z art. 106b ust. 1 pkt 2 i ust. 4a ustawy o VAT. Jeżeli chcesz wystawić taką fakturę, a Polska jest państwem identyfikacji do procedury OSS, to wystawiasz fakturę zgodnie z polskimi przepisami.

Szczegółowo korzystanie z tej procedury opisałem we wpisie Procedura unijna (OSS).

Obowiązek prowadzenia ewidencji

Jeżeli dokonujesz WSTO, to musisz prowadzić dodatkową ewidencję, w której będziesz ujmować:

• wartość WSTO oraz
• wartość usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych świadczonych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami z innych niż polska państw UE.

Powyższe wynika z art. 109 ust. 11a ustawy o VAT.

Na podstawie tej ewidencji musisz być w stanie określić łączną wartość WSTO i ww. usług. Jeżeli ich wartość przekroczy w danym roku 42 tys. zł, to ewidencja ma Ci pozwolić wskazać dostawę lub usługę, w związku z którymi nastąpiło przekroczenie tego progu.