Jeżeli dokonujesz sprzedaży na rzecz konsumentów (osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej) to z zasady musisz ją ewidencjonować za pomocą kasy fiskalnej.
W niektórych przypadkach zastosowanie znajdują jednak zwolnienia z tego obowiązku. Wynikają one z przepisów rozporządzeń wykonawczych, które obowiązują tylko przez wskazany okres.
W 2022 r. obowiązuje nowe rozporządzenie wydane pod koniec 2021 r.
Gdzie znajdę nowe rozporządzenie?
Nowym aktem prawnym przyznającym zwolnienia jest rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2021 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Pod tym linkiem znajdziesz natomiast uzasadnienie do projektu ww. rozporządzenia.
Jak długo ma obowiązywać nowe rozporządzenie?
Nowe rozporządzenie ma obowiązywać do końca 2023 r.
A zatem zwolnienia, które tutaj omawiamy mają funkcjonować przez pełne dwa lata.
Co ulega zmianie w 2022 r.?
Na szczęście w porównaniu do poprzednio obowiązującego rozporządzenia, które opisywałem w artykule zwolnienia z kas fiskalnych w 2020 r., w obecnym utrzymano większą część zwolnień.
Ich zakres uległ nieznacznemu zmniejszeniu. Poniżej opisuję najważniejsze zmiany w porównaniu do rozporządzenia, które obowiązywało w latach 2019-2021.
Aktualizacja symboli PKWiU i kodów CN
Z nowym rokiem zmianom uległa Nomenklatura scalona (kody CN) oraz PKWiU 2015.
Z tego też względu, przepisy rozporządzenia zostały uaktualnione o te zmiany.
Teoretycznie nie powinno to prowadzić do modyfikacji zakresu zwolnień. Przynajmniej taka jest deklaracja projektodawców w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia.
Jeżeli jednak zmiana dotyczy stosowanej przez Ciebie pozycji, to na wszelki wypadek sprawdziłbym czy rzeczywiście nie doszło do takiej zmiany.
Modyfikacje zawarte zostały w §4 rozporządzenia. A więc w przepisie, który wymienia towary i usługi, dla których nie można stosować zwolnienia z kas.
Poniżej przedstawiam odpowiednie litery §4 rozporządzenia, w których zidentyfikowałem tego typu zmiany:
Zmiany mamy również w części dotyczącej usług:
Obowiązkowe stosowanie kas przez myjnie samochodowe
W §4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia dodano lit. m, w której uwzględniono usługi:
- mycia, czyszczenia samochodów i podobnych usług (PKWiU 45.20.30.0), w tym przy użyciu urządzeń obsługiwanych przez klienta, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie lub banknotach, lub innej formie (bezgotówkowej).
Pierwotnie przepis ten miał wejść w życie od 1 lipca 2022 r. (co wynikało z §7 rozporządzenia).
Niemniej jednak na mocy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 czerwca 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących przesunięto termin wejścia w życie tych przepisów na 1 października 2022 r.
Następnie na mocy przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 września 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących przesunięto termin wejścia tej regulacji na 1 lutego 2023 r.
Oznacza to, że od tego momentu, podatnicy wykonujący ww. usługi nie będą zasadniczo mogli korzystać ze zwolnień z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kas rejestrujących.
Jakie rodzaje zwolnień z kas występują w 2022 r.?
Zwolnienia można podzielić na dwa rodzaje, tj. przyznawane ze względu na:
- wartość sprzedaży jaką podatnik osiąga w ramach prowadzonej działalności (§3 rozporządzenia),
- rodzaj czynności jakie wykonuje (§2 ust. 1 w zw. z załącznikiem do rozporządzenia) .
Zwolnienie ze względu na wartość sprzedaży
Zwolnienie to przysługuje Ci jeżeli osiągana przez Ciebie wartość sprzedaży nie przekracza 20 tys. zł. Przy czym chodzi tutaj wyłącznie o sprzedaż realizowaną na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (tj. konsumentów) oraz na rzecz rolników ryczałtowych.
Firma wykonuje usługi polegające na tworzeniu stron internetowych. Jej roczna sprzedaż za 2021 r. wyniosła 180 tys. zł, niemniej w większości przypadków klientami były firmy. Na rzecz konsumentów sprzedaż wyniosła w całym roku 9,5 tys. zł. Czy firma ta musi posiadać w 2022 r. kasę?
Uwzględniamy tylko obrót na rzecz osób fizycznych. Skoro nie przekroczono 20 tys. zł, to nie ma konieczności posiadania kasy rejestrującej.
Jeżeli dopiero rozpoczynasz działalność gospodarczą, to próg ten obliczasz w proporcji do okresu jej prowadzenia w danym roku podatkowym. W celu obliczenia progu możesz skorzystać np. z kalkulatora GOFIN.
Może się zdarzyć, że przekroczysz ww. próg z uwagi na sprzedaż na rzecz konsumenta środka trwałego, wartości niematerialnych i prawnych albo nieruchomości.
Weźmy pod uwagę wcześniejszy przykład firmy wykonującej strony internetowe, przy czym załóżmy, że w 2021 r. sprzedała ona samochód firmowy, który stanowił środek trwały podlegający amortyzacji. Pojazd ten kupił konsument za kwotę 35 tys. zł.
Łącznie zatem obrót tej firmy na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej wynosi 44,5 tys. zł.
Niemniej jednak rozporządzenie zawiera odpowiednie wyłączenia dla transakcji dotyczących środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz nieruchomości.
Do limitu, który umożliwia zwolnienie z kasy nie wliczamy obrotu z tytułu ww. czynności. Odpowiednie wyłączenie zawarte jest w §3 ust. 4 rozporządzenia. Zatem w analizowanym przypadku obrót konsumencki na potrzeby zwolnienia wynosi dalej 9,5 tys. zł (nie wliczamy sprzedaży samochodu).
Wartość sprzedaży netto czy brutto?
W nowym rozporządzeniu uwzględniono §3 ust. 5, z którego wynika, że przy obliczaniu wartości sprzedaży nie uwzględnia się należnego podatku od towarów i usług.
Uwzględniamy zatem wyłącznie kwoty netto.
Zwolnienia ze względu na rodzaj wykonywanych czynności
Pozostałe zwolnienia przewidziane są dla czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia. Załącznik ten zawiera 52 pozycje. Przy niektórych z nich wskazane są warunki jakie należy spełnić, aby zwolnienie móc stosować.
Poniżej przykłady najczęściej stosowanych zwolnień.
Czynności związane ze sprzedażą lub korzystaniem z nieruchomości
W poz. 25 załącznika do rozporządzenia przewidziano zwolnienie dla wynajmu i usług zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi.
Przy czym warunkiem skorzystania z ww. zwolnienia jest, aby:
- świadczenie tych usług w całości zostało udokumentowane fakturą lub
- świadczący usługę otrzymał w całości zapłatę przelewem.
Zwolnieniem objęta jest również dostawa nieruchomości (poz. 35 załącznika), a także dzierżawa gruntów oraz oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste (poz. 38 załącznika). W tym przypadku nie ma żadnych dodatkowych wymogów, aby ze zwolnienia skorzystać.
Usługi edukacyjne
W poz. 30 przewidziano zwolnienie dla usług w zakresie edukacji. Przy czym wyłączone są z niego usługi:
- w zakresie pozaszkolnych form edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych (PKWiU 85.51.10.0),
- świadczone przez szkoły tańca i instruktorów tańca (PKWiU 85.52.11.0),
- świadczone przez szkoły nauki jazdy (PKWiU 85.53.11).
Ze zwolnienia skorzysta zatem nauczyciel, który prowadzi działalność gospodarczą polegającą na udzielaniu korepetycji uczniom.
Natomiast zwolnienie to nie będzie dotyczyło instruktora, który organizuje kursy pierwszego tańca dla par młodych.
Dostawa towarów w systemie wysyłkowym opłacana przelewem
W poz. 36 załącznika przewidziano zwolnienie dla podatników dostarczających towary w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi). Przy czym warunkiem jest tutaj, aby całość zapłaty została zrealizowana przelewem.
Usługi opłacane przelewem
W poz. 37 załącznika zawarto zwolnienie dla świadczenia usług, jeżeli usługodawca otrzyma całą zapłatę przelewem.
Sprzedaż na rzecz pracowników
W poz. 34 załącznika przewidziano zwolnienie dla dostawy towarów i świadczenia usług przez podatnika na rzecz jego pracowników.
Czynności nieodpłatne
W poz. 43 załącznika przewidziano zwolnienie dla czynności nieodpłatnych, które rodzą obowiązek rozliczenia VAT.
Chodzi o sytuacje przewidziane w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.
Jeżeli kupiliśmy jakieś towary z prawem do odliczenia, to ich darowizna wiąże się z obowiązkiem rozliczenia podatku należnego. Jeżeli użyjemy taki towar do celów prywatnych albo będziemy wykonywali usługi do celów innych niż działalność gospodarcza, to również powinniśmy rozliczyć VAT należny. Niemniej w przypadku takich czynności nie jest konieczne ich ewidencjonowanie za pomocą kasy fiskalnej.
Więcej na temat opodatkowania wydawanych prezentów przeczytasz we wpisie Prezent dla kontrahenta – skutki w VAT.
Sprzedaż środka trwałego
W poz. 47 załącznika przewidziano zwolnienie dla dostawy towarów i świadczenia usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, jeżeli czynności te w całości zostały udokumentowane fakturą.
Firma zamierza sprzedać 3 samochody, nabywcami będą konsumenci. Przy nabyciu aut odliczyła 100% kwoty podatku naliczonego. Pojazdy stanowiły środki trwałe, które podlegały amortyzacji.
Przy sprzedaży nie będzie konieczne stosowanie kasy fiskalnej, firma musi jednak sprzedaż udokumentować fakturą.
I całkiem sporo innych zwolnień
Wyżej opisałem jedynie wybrane zwolnienia. W załączniku do rozporządzenia są uwzględnione 52 pozycje. A zatem być może Twoich dostaw lub usług dotyczy inna pozycja.
Jeżeli chcesz przejrzeć wszystkie te pozycje, to pod tym linkiem pobierzesz aktualną treść załącznika.
Uwaga na wyłączenia!
Niestety jak to zwykle bywa w podatkach, także i tutaj przewidziano wyłączenia z ww. zwolnień. Zawarte są one w §4 rozporządzenia. Jeżeli Twoich czynności dotyczy wyłączenie z tego paragrafu, to musisz ewidencjonować sprzedaż za pomocą kasy rejestrującej.
Zatem ZAWSZE przed zastosowaniem zwolnienia, spójrz do ww. paragrafu czy nie dotyczy Cię któreś z wyłączeń.
Wyłączenia dla towarów
Można wskazać na wyłączenia w zakresie dostaw następujących towarów:
Jeżeli więc sprzedajesz jakiekolwiek towary objęte ww. pozycjami, to z zasady nie możesz korzystać ze zwolnień z kas.
Jest jednak tutaj wyjątek dotyczący sprzedaży na rzecz pracowników, który opisuję niżej.
Wyjątek przy sprzedaży dla pracowników
W §4 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia przewidziano, że wyłączeń tych nie stosuje się do dostawy towarów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b-k, będącej dostawą towarów, o której mowa w poz. 34 załącznika do rozporządzenia.
W poz. 34 jest wymieniona m.in. sprzedaż dla pracowników.
A zatem sprzedaż na rzecz pracowników towarów wymienionych w lit. b-k nie obliguje Cię do jej ewidencjonowania na kasie rejestrującej.
Obowiązek ten pojawi się jeżeli sprzedasz pracownikowi towary wymienione w lit. a) oraz l)-o). Dotyczyło to więc będzie zasadniczo sprzedaży:
- gazu płynnego,
- paliw silnikowych,
- wyrobów tytoniowych,
- napojów alkoholowych,
- perfum i wód toaletowych.
Firma z branży kosmetycznej chciałaby sprzedawać swoim pracownikom produkowane przez nią perfumy oraz komputery, których ci pracownicy używali. Firma ta chciałaby skorzystać ze zwolnienia przewidzianego przy sprzedaży dla pracowników (poz. 34 załącznika).
Ze zwolnienia można skorzystać w odniesieniu do sprzedaży komputerów. Co prawda są one wymienione w §4 ust. 1 pkt 1 lit. h rozporządzenia. Niemniej jednak w §4 ust. 3 pkt 1 wskazano, że nie stosuje się tego wyłączenia przy sprzedaży dla pracowników.
Niestety z uwagi na wskazane w lit. o wyłączenie (dla perfum), taka sprzedaż będzie wiązała się z obowiązkiem jej zaewidencjonowania za pomocą kasy fiskalnej. Przy sprzedaży perfum pracownikowi konieczne będzie więc wydanie również paragonu.
Pozostałe wyjątki dla towarów
Pozostałe dwa wyjątki dotyczą:
- transakcji rozliczanych w ramach procedury OSS (§4 ust. 2 rozporządzenia);
- sprzedaży na odległość towarów importowanych (SOTI) rozliczanej w ramach importowego OSS (§4 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia).
Wyłączenia dla usług
W kontekście usług można natomiast wskazać na następujące wyłączenia dotyczące:
Pani Anna zamierza otworzyć w 2022 r. salon fryzjerski i obliczyła, że obrót w odpowiedniej proporcji nie powinien przekroczyć limitu uprawniającego do zwolnienia z kas (20 tys. zł dla całego roku).
Niestety Pani Anna nie może skorzystać ze zwolnienia ponieważ usługi fryzjerskie wyłączone są zwolnień. Od razu musi zakupić kasę i ewidencjonować sprzedaż za jej pomocą.
Przy usługach również są wyjątki
Wyjątki od wyłączeń ze zwolnień, w kontekście usług, zawarto w §4 ust. 4 rozporządzenia.
Wyłączeń nie zastosujemy jeżeli:
- pracodawca refakturuje te usługi na rzecz pracownika (§4 ust. 4 pkt 1 rozporządzenia);
- usługi prawnicze, doradztwa podatkowego lub medyczne wykonywane są przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, lub których rezultat jest przekazywany wyłącznie przy wykorzystaniu tych środków oraz płatność realizowana jest przelewem (§4 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia);
- usługi medyczne wykonywane są przez osoby niewidome (§4 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia);
- usługi związane z wyżywieniem są świadczone na pokładach samolotów lub w szkołach, przedszkolach albo szkołach wyższych (§4 ust. 4 pkt 4 rozporządzenia).
Pracodawca zapewnia pracownikom pakiety medyczne obejmujące opiekę medyczną świadczoną przez lekarzy. Przy czym obciąża ich częścią kosztu w przypadku wyboru pakietu rozszerzonego.
Ponieważ pracodawca refakturuje te usługi na pracowników (tym samym jest podatnikiem w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy o VAT), to zastosowanie znajduje wyjątek od wyłączenia przewidziany w §4 ust. 4 pkt 1 rozporządzenia. W konsekwencji taka czynność korzysta ze zwolnienia z kasy
Radca prawny nie posiada własnej kancelarii. Klientów obsługuje zdalnie – kontaktując się telefonicznie lub mejlowo. Swoje opinie również przesyła drogą mejlową. Płatności za usługi otrzymuje wyłącznie przelewem.
Taka sprzedaż nie musi być ewidencjonowana na kasie, ponieważ znajduje zastosowanie wyłączenie z §4 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia.
Biuro rachunkowe świadczy usługi związane z obsługą rachunkowo-księgową oraz ze sporządzaniem (wypełnianiem) zeznań i deklaracji podatkowych. Nie świadczy usług doradczych.
Takie biuro rachunkowe nie jest zobowiązane do ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej. Obowiązek ten dotyczy bowiem usług doradztwa podatkowego, a nie obsługi rachunkowo-księgowej.
Podsumowanie
Jak zatem obchodzić się ze zwolnieniami z kas fiskalnych?
- Oblicz wartość sprzedaży netto, aby zweryfikować czy przysługuje Ci zwolnienie w ramach limitu z §3 rozporządzenia albo
- sprawdź czy nie dotyczy Cię któreś ze zwolnień przewidzianych w załączniku do rozporządzenia.
- Koniecznie zajrzyj do §4 rozporządzenia, czy nie dotyczy Cię któreś z wyłączeń. Jeżeli tak, to niestety musisz stosować kasę fiskalną. 🙁
Podoba mi się bardzo Pana sposób wyjaśniania zawiłych przepisów w kwestii vat i i innych skomplikowanych rozporządzeń. Dziękuję, trochę rozjaśniło mi się w mózgownicy.
Pani Henryko, dziękuję serdecznie za miłe słowa 🙂
Witam
A jeśli osoba prowadząca działalność gosp. chcę sprzedać 1 komputer na allegro to musi mieć kasę fiskalna cz też nie?. Nie wiem czy dobrze rozumiem powyższe rozporządzenie, to z jednej strony zapłatę otrzyma przelewem i jest to czynność zwolniona z obowiązku ewidencji, a z drugiej strony sprzedaz komputerow nie jest zwolniona z ewidencji kasy fiskalnej
Niestety z par. 4 wynika mi w takich przypadkach wyłączenie – jeżeli sprzedajemy w Polsce konsumentowi. Także może się okazać konieczne posiadanie kasy dla takiej pojedynczej transakcji.
Witam,
a ja mam taką wątpliwość, sp. z o.o. przekazuje os. fizycznym (prezesi firm-kontrahenci) z okazji świąt paczki świąteczne, w których oprócz słodyczy jest też alkohol pow. 1,2%, wystawiamy fv wew i wykazujemy vat należny od takiego nieodpłatnego przekazania. Co w takiej sytuacji ? Czy musimy to ewidencjonować na kasie na mocy § 4. 1. Rozporządzenia ?
Z góry dziękuję za info zwrotne
Dzień dobry, do tej kwestii odnoszę się w artykule https://zrozumvat.pl/alkohol-w-prezencie-jak-rozliczyc-w-vat/
A jak z firmą budowlaną? Co gdy wystawiona faktura na osobę fizyczną ale przyjęta gotówka.