Jeżeli dokonujesz sprzedaży na rzecz konsumentów (osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej) to z zasady musisz ją ewidencjonować za pomocą kasy fiskalnej.
W niektórych przypadkach zastosowanie znajdują jednak zwolnienia z tego obowiązku. Wynikają one z przepisów rozporządzeń wykonawczych, które obowiązują tylko przez wskazany okres.
W 2023 r. wciąż obowiązuje rozporządzenie wydane pod koniec 2021 r.
Uwaga! W 2024 r. obowiązuje nowe rozporządzenie.
Opisałem je w artykule Zwolnienia z kas fiskalnych w 2024 r.
Gdzie znajdę rozporządzenie ustanawiające zwolnienia?
Aktem prawnym przyznającym zwolnienia jest rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2021 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Do kiedy rozporządzenie obowiązuje?
Rozporządzenie będzie obowiązywało do końca 2023 r.
Co ulega zmianie w 2023 r.?
W porównaniu z 2022 r. mamy zmianę wyłącznie w jednym obszarze.
Dodano bowiem wyłączenie z możliwości stosowania zwolnienia dla podatników prowadzących myjnie samochodowe.
Obowiązek stosowania kas przez myjnie
Do § 4 ust. 1 pkt 2 lit. m rozporządzenia dodano od 1 lutego 2023 r. usługi mycia, czyszczenia samochodów i podobnych usług (PKWiU 45.20.30.0), w tym przy użyciu urządzeń obsługiwanych przez klienta, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie lub banknotach, lub innej formie (bezgotówkowej).
Od tego dnia zatem, podatnicy wykonujący ww. czynności, mają obowiązek ewidencjonować sprzedaż za pomocą kas fiskalnych.
Jakie rodzaje zwolnień z kas występują w 2023 r.?
Zwolnienia można podzielić na dwa rodzaje, tj. przyznawane ze względu na:
- wartość sprzedaży jaką podatnik osiąga w ramach prowadzonej działalności (§3 rozporządzenia),
- rodzaj czynności jakie wykonuje (§2 ust. 1 w zw. z załącznikiem do rozporządzenia) .
Zwolnienie ze względu na wartość sprzedaży
Zwolnienie to przysługuje jeżeli osiągana przez Ciebie wartość sprzedaży nie przekracza 20 tys. zł.
Przy czym chodzi tutaj wyłącznie o sprzedaż realizowaną na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (tj. konsumentów) oraz na rzecz rolników ryczałtowych.
Firma wykonuje usługi polegające na tworzeniu stron internetowych. Jej roczna sprzedaż za 2022 r. wyniosła 180 tys. zł, niemniej w większości przypadków klientami były firmy. Na rzecz konsumentów sprzedaż wyniosła w całym roku 9,5 tys. zł. Czy firma ta musi posiadać w 2023 r. kasę?
Uwzględniamy tylko obrót na rzecz osób fizycznych. Skoro nie przekroczono 20 tys. zł, to nie ma konieczności posiadania kasy rejestrującej.
Jeżeli dopiero rozpoczynasz działalność gospodarczą, to próg ten obliczasz w proporcji do okresu jej prowadzenia w danym roku podatkowym. W celu obliczenia progu możesz skorzystać np. z kalkulatora GOFIN.
Może się zdarzyć, że przekroczysz ww. próg z uwagi na sprzedaż na rzecz konsumenta środka trwałego, wartości niematerialnych i prawnych albo nieruchomości.
Weźmy pod uwagę wcześniejszy przykład firmy wykonującej strony internetowe, przy czym załóżmy, że w 2022 r. sprzedała ona samochód firmowy, który stanowił środek trwały podlegający amortyzacji. Pojazd ten kupił konsument za kwotę 35 tys. zł.
Łącznie zatem obrót tej firmy na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej wynosi 44,5 tys. zł.
Niemniej jednak rozporządzenie zawiera odpowiednie wyłączenia dla transakcji dotyczących środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz nieruchomości.
Do limitu, który umożliwia zwolnienie z kasy nie wliczamy obrotu z tytułu ww. czynności. Odpowiednie wyłączenie zawarte jest w §3 ust. 4 rozporządzenia.
Zatem w analizowanym przypadku obrót konsumencki na potrzeby zwolnienia wynosi dalej 9,5 tys. zł (nie wliczamy sprzedaży samochodu).
Wartość sprzedaży netto czy brutto?
W rozporządzeniu uwzględniono §3 ust. 5, z którego wynika, że przy obliczaniu wartości sprzedaży nie uwzględnia się należnego podatku od towarów i usług.
Uwzględniamy zatem wyłącznie kwoty netto.
Zwolnienia ze względu na rodzaj wykonywanych czynności
Pozostałe zwolnienia przewidziane są dla czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia. Załącznik ten zawiera 53 pozycje. Przy niektórych z nich wskazane są warunki jakie należy spełnić, aby zwolnienie móc stosować.
Poniżej przykłady najczęściej stosowanych zwolnień.
Czynności związane ze sprzedażą lub korzystaniem z nieruchomości
W poz. 25 załącznika do rozporządzenia przewidziano zwolnienie dla wynajmu i usług zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi.
Przy czym warunkiem skorzystania z ww. zwolnienia jest, aby:
- świadczenie tych usług w całości zostało udokumentowane fakturą lub
- świadczący usługę otrzymał w całości zapłatę przelewem.
Pan Adam ma dwa mieszkania, które wynajmuje na cele mieszkaniowe. Usługi podlegają zwolnieniu z VAT. Nie będzie musiał stosować kasy fiskalnej jeżeli usługę udokumentuje fakturą albo otrzymywał będzie całą zapłatę przelewem.
Zwolnieniem objęta jest również dostawa nieruchomości (poz. 35 załącznika), a także dzierżawa gruntów oraz oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste (poz. 38 załącznika). W tych przypadkach nie ma żadnych dodatkowych wymogów, aby ze zwolnienia skorzystać.
Firma z branży nieruchomościowej sprzedaje lokale mieszkalne osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej oraz dzierżawi takim osobom grunty. Dzięki ww. zwolnieniom nie musi ewidencjonować takiej sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej.
Usługi edukacyjne
W poz. 30 przewidziano zwolnienie dla usług w zakresie edukacji. Przy czym wyłączone są z niego usługi:
- w zakresie pozaszkolnych form edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych (PKWiU 85.51.10.0),
- świadczone przez szkoły tańca i instruktorów tańca (PKWiU 85.52.11.0),
- świadczone przez szkoły nauki jazdy (PKWiU 85.53.11).
Ze zwolnienia skorzysta zatem nauczyciel, który prowadzi działalność gospodarczą polegającą na udzielaniu korepetycji uczniom.
Natomiast zwolnienie to nie będzie dotyczyło instruktora, który organizuje kursy pierwszego tańca dla par młodych.
Dostawa towarów w systemie wysyłkowym opłacana przelewem
W poz. 36 załącznika przewidziano zwolnienie dla podatników dostarczających towary w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi). Przy czym warunkiem jest tutaj, aby całość zapłaty została zrealizowana przelewem.
Ze zwolnienia skorzystać może firma sprzedająca na Allegro chemię domową. Warunkiem jest, aby całość zapłaty otrzymywała przelewem i dostawy towarów realizowała np. za pośrednictwem firm kurierskich.
Usługi opłacane przelewem
W poz. 37 załącznika zawarto zwolnienie dla świadczenia usług, jeżeli usługodawca otrzyma całą zapłatę przelewem.
Freelancer wykonuje grafiki zarówno dla firm, jak i konsumentów. Sprzedaż na rzecz konsumentów wyniosła w 2022 r. 45 tys. zł.
Może on jednak korzystać ze zwolnienia z kasy jeżeli wszystkie płatności od klientów będących konsumentami otrzymuje za pomocą przelewów. Przy czym z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie musi wynikać, jakiej konkretnie czynności ta płatność dotyczyła.
Sprzedaż na rzecz pracowników
W poz. 34 załącznika przewidziano zwolnienie dla dostawy towarów i świadczenia usług przez podatnika na rzecz jego pracowników.
Pracodawca zapewnia pracownikom karty multisport (za połowę ceny). Co jakiś czas sprzedaje im również telefony, które pracownicy wykorzystywali do celów służbowych. Dzięki wskazanemu wyżej zwolnieniu pracodawca nie musi ewidencjonować tej sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej.
Czynności nieodpłatne
W poz. 43 załącznika przewidziano zwolnienie dla czynności nieodpłatnych, które rodzą obowiązek rozliczenia VAT.
Chodzi o sytuacje przewidziane w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.
Jeżeli kupiliśmy jakieś towary z prawem do odliczenia, to ich darowizna wiąże się z obowiązkiem rozliczenia podatku należnego. Jeżeli użyjemy taki towar do celów prywatnych albo będziemy wykonywali usługi do celów innych niż działalność gospodarcza, to również powinniśmy rozliczyć VAT należny. Niemniej w przypadku takich czynności nie jest konieczne ich ewidencjonowanie za pomocą kasy fiskalnej.
Firma z branży spożywczej wydawała na targach plecaki promocyjne z logo firmy. Plecaki te warte były ok. 60 zł (firma nie prowadziła ewidencji osób obdarowanych). Z uwagi na wyżej wskazane zwolnienie nie ma konieczności wydawania razem z plecakami paragonu fiskalnego. 🙂
Więcej na temat opodatkowania wydawanych prezentów przeczytasz we wpisie Prezent dla kontrahenta – skutki w VAT.
Sprzedaż środka trwałego
W poz. 47 załącznika przewidziano zwolnienie dla dostawy towarów i świadczenia usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, jeżeli czynności te w całości zostały udokumentowane fakturą.
Firma zamierza sprzedać 3 samochody, nabywcami będą konsumenci. Przy nabyciu aut odliczyła 100% kwoty podatku naliczonego. Pojazdy stanowiły środki trwałe, które podlegały amortyzacji.
Przy sprzedaży nie będzie konieczne stosowanie kasy fiskalnej, firma musi jednak sprzedaż udokumentować fakturą.
I całkiem sporo innych zwolnień
Wyżej opisałem jedynie wybrane zwolnienia. W załączniku do rozporządzenia są uwzględnione 53 pozycje. A zatem być może Twoich dostaw lub usług dotyczy inna pozycja.
Jeżeli chcesz przejrzeć wszystkie te pozycje, to pod tym linkiem pobierzesz aktualną treść załącznika.
Uwaga na wyłączenia!
Niestety jak to zwykle bywa w podatkach, także i tutaj przewidziano wyłączenia z ww. zwolnień. Zawarte są one w §4 rozporządzenia.
Jeżeli Twoich czynności dotyczy wyłączenie z tego paragrafu, to musisz ewidencjonować sprzedaż za pomocą kasy rejestrującej.
Zatem ZAWSZE przed zastosowaniem zwolnienia, spójrz do ww. paragrafu czy nie dotyczy Cię któreś z wyłączeń.
Wyłączenia dla towarów
Można wskazać na następujące wyłączenia w zakresie dostaw towarów:
Jeżeli więc sprzedajesz jakiekolwiek towary objęte ww. pozycjami, to z zasady nie możesz korzystać ze zwolnień z kas.
Jest jednak tutaj wyjątek dotyczący sprzedaży na rzecz pracowników, który opisuję niżej.
Wyjątek przy sprzedaży dla pracowników
W §4 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia przewidziano, że wyłączeń tych nie stosuje się do dostawy towarów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b-k, będącej dostawą towarów, o której mowa w poz. 34 załącznika do rozporządzenia.
W poz. 34 jest wymieniona m.in. sprzedaż dla pracowników.
A zatem sprzedaż na rzecz pracowników towarów wymienionych w lit. b-k nie obliguje Cię do jej ewidencjonowania na kasie rejestrującej.
Obowiązek ten pojawi się jeżeli sprzedasz pracownikowi towary wymienione w lit. a) oraz l)-o). Dotyczyło to więc będzie zasadniczo sprzedaży:
- gazu płynnego,
- paliw silnikowych,
- wyrobów tytoniowych,
- napojów alkoholowych,
- perfum i wód toaletowych.
Firma z branży kosmetycznej chciałaby sprzedawać swoim pracownikom produkowane przez nią perfumy oraz komputery, których ci pracownicy używali. Firma ta chciałaby skorzystać ze zwolnienia przewidzianego przy sprzedaży dla pracowników (poz. 34 załącznika).
Ze zwolnienia można skorzystać w odniesieniu do sprzedaży komputerów. Co prawda są one wymienione w §4 ust. 1 pkt 1 lit. h rozporządzenia. Niemniej jednak w §4 ust. 3 pkt 1 wskazano, że nie stosuje się tego wyłączenia przy sprzedaży dla pracowników.
Niestety z uwagi na wskazane w lit. o wyłączenie dla perfum, taka sprzedaż będzie wiązała się z obowiązkiem jej zaewidencjonowania za pomocą kasy fiskalnej. Przy sprzedaży perfum pracownikowi konieczne będzie więc wydanie również paragonu.
Pozostałe wyjątki dla towarów
Pozostałe trzy wyjątki dotyczą:
- transakcji rozliczanych w ramach procedury OSS (§4 ust. 2 rozporządzenia);
- sprzedaży na odległość towarów importowanych (SOTI) rozliczanej w ramach importowego OSS (§4 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia);
- Poczty Polskiej w zakresie dostaw wskazanych w §4 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia.
Wyłączenia dla usług
W kontekście usług można natomiast wskazać na następujące wyłączenia:
Pani Anna zamierza otworzyć w 2023 r. salon fryzjerski i obliczyła, że obrót w odpowiedniej proporcji nie powinien przekroczyć limitu uprawniającego do zwolnienia z kas (20 tys. zł dla całego roku).
Niestety Pani Anna nie może skorzystać ze zwolnienia ponieważ usługi fryzjerskie wyłączone są ze zwolnień. Od razu musi zakupić kasę i ewidencjonować sprzedaż za jej pomocą.
Przy usługach również są wyjątki
Wyjątki od wyłączeń ze zwolnień, w kontekście usług, zawarto w §4 ust. 4 rozporządzenia.
Wyłączeń nie zastosujemy jeżeli:
- pracodawca refakturuje te usługi na rzecz pracownika (§4 ust. 4 pkt 1 rozporządzenia);
- usługi prawnicze, doradztwa podatkowego lub medyczne wykonywane są przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, lub których rezultat jest przekazywany wyłącznie przy wykorzystaniu tych środków oraz płatność realizowana jest przelewem (§4 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia);
- usługi medyczne wykonywane są przez osoby niewidome (§4 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia);
- usługi związane z wyżywieniem są świadczone na pokładach samolotów lub w szkołach, przedszkolach albo szkołach wyższych (§4 ust. 4 pkt 4 rozporządzenia).
Pracodawca zapewnia pracownikom pakiety medyczne obejmujące opiekę medyczną świadczoną przez lekarzy. Przy czym obciąża ich częścią kosztu w przypadku wyboru pakietu rozszerzonego.
Ponieważ pracodawca refakturuje te usługi na pracowników (tym samym jest podatnikiem w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy o VAT), to zastosowanie znajduje wyjątek od wyłączenia przewidziany w §4 ust. 4 pkt 1 rozporządzenia. W konsekwencji taka czynność korzysta ze zwolnienia z kasy.
Radca prawny nie posiada własnej kancelarii. Klientów obsługuje zdalnie – kontaktując się telefonicznie lub mejlowo. Swoje opinie również przesyła drogą mejlową. Płatności za usługi otrzymuje wyłącznie przelewem.
Taka sprzedaż nie musi być ewidencjonowana na kasie, ponieważ wpisuje się w zakres §4 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia.
Biuro rachunkowe świadczy usługi związane z obsługą rachunkowo-księgową oraz ze sporządzaniem (wypełnianiem) zeznań i deklaracji podatkowych. Nie świadczy usług doradczych.
Takie biuro rachunkowe nie jest zobowiązane do ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej. Obowiązek ten dotyczy bowiem usług doradztwa podatkowego, a nie obsługi rachunkowo-księgowej.
Podsumowanie
Jak zatem obchodzić się ze zwolnieniami z kas fiskalnych?
- Oblicz wartość sprzedaży netto, aby zweryfikować czy przysługuje Ci zwolnienie w ramach limitu z §3 rozporządzenia albo
- sprawdź czy nie dotyczy Cię któreś ze zwolnień przewidzianych w załączniku do rozporządzenia.
- Koniecznie zajrzyj do §4 rozporządzenia, czy nie dotyczy Cię któreś z wyłączeń. Jeżeli tak, to niestety musisz stosować kasę fiskalną. 🙁
Zdjęcie tytułowe autorstwa Christiann Koepke z Unsplash.
Dzień dobry.
1. Czy jeśli przekroczę limit 20 000 zł dla sprzedaży B2C, który zobowiązuje mnie do kasy fiskalnej, gdzie część transakcji jest opłacana gotówką (niektórzy konsumenci płacą gotówką, a niektórzy przelewem na konto bankowe) to czy wtedy na kasie muszę rejestrować calą sprzedaż dla konsumentów, czy wystarczy tylko te opłacaną gotówką.
2. Czy płatność za pomocą terminala uwaza się za płatność gotówkową, czy użycie tego instrumentu powyżej 20 000 zł uprawnia do zwolnienia z kasy fiskalnej? I tu podobne pytanie jak 1 – jeżeli terminal nie uprawnia do zwolnienia z kasy, to czy na kasie muszę rejestrować całą sprzedaż, czy wystarczy tylko te opłacaną terminalem?