Procedura unijna (OSS)

Procedura unijna OSS

Procedura unijna (OSS) ułatwia rozliczanie VAT w różnych państwach UE. Dowiedz się:

  • jakich transakcji ona dotyczy;
  • w jaki sposób korzystać z tej procedury oraz;
  • z jakimi obowiązkami wiąże się jej stosowanie.

Kto może stosować procedurę unijną?

Procedura OSS ułatwia rozliczenie VAT należnego w państwach UE innych niż Twoja siedziba. Dzięki tej procedurze, VAT rozliczamy w jednym państwie – tzw. państwie identyfikacji.

Mogą z tej procedury korzystać podatnicy:

  • unijni (w tym oczywiście polscy);
  • spoza UE (jedynie w zakresie WSTO);
  • ułatwiający pewne dostawy za pomocą interfejsu elektronicznego.

W dzisiejszym wpisie ograniczam się do kwestii stosowania procedury OSS jedynie z perspektywy polskiego podatnika (a więc podmiotu, który ma w Polsce siedzibę działalności gospodarczej), który nie jest tzw. interfejsem elektronicznym.

Gdzie znajdę przepisy dotyczące procedury unijnej (OSS)?

Regulacje dotyczące procedury unijnej znajdziesz w rozdziale 6a Działu XII ustawy o VAT. A dokładniej, w art. 130a-130d ustawy o VAT.

Bezpośrednio stosujemy również przepisy rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej rozporządzenie 282/2011). Odpowiednie uregulowania dotyczące procedury unijnej znajdziesz w art. 57a-61a.

Jakich transakcji może dotyczyć procedura OSS?

Procedura unijna dotyczy dwóch rodzajów świadczeń, tj.:

  • wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość (WSTO) oraz
  • usług świadczonych na rzecz konsumentów z innych niż Polska państw UE.

Na temat WSTO szczegółowo przeczytasz we wpisie Wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość (WSTO).

Natomiast w artykule Usługi objęte pakietem e-commerce wskazuję o jakiego rodzaju usługi chodzi.

Transakcje te podlegają VAT w tzw. państwie konsumpcji, tj. w przypadku:

  • WSTO – państwie zakończenia wysyłki lub transportu towarów do nabywcy;
  • świadczenia usług – państwie, w którym usługa podlega opodatkowaniu.

Co do zasady, jeżeli wejdziesz w OSS, to wszystkie transakcje objęte tą procedurą musisz rozliczyć przy jej zastosowaniu.

Z jednym wyjątkiem dotyczącym usług opisanym niżej.

Czy w ramach OSS rozliczam również usługi podlegające VAT w Polsce?

Jeżeli jesteśmy zgłoszeni do OSS i wykonujemy usługi na rzecz konsumentów, które podlegają VAT w Polsce, to tych usług nie wykazujemy w OSS.

Wówczas wykazujemy je w JPK składanym w Polsce.

Architekt wykonuje projekty domów dla konsumentów w Polsce i Niemczech. Zarejestrował się do procedury unijnej (OSS). W takim przypadku VAT należny w Niemczech rozlicza w ramach OSS. Natomiast VAT należny w Polsce rozlicza w JPK.

Powyższe wynika z art. 57c rozporządzenia 282/2011.

Czy w ramach OSS rozliczam również WSTO do Polski?

Nie zawsze będzie tak, że WSTO dokonujesz z Polski. Możesz je wykonywać również z innego państwa UE do Polski.

Za pośrednictwem portalu aukcyjnego sprzedajesz towary z magazynu w Niemczech do różnych państw UE, m.in. do Francji, Czech, Austrii i Polski. Twoimi klientami są konsumenci.

Wówczas WSTO kończące się w Polsce podlega tutaj opodatkowaniu VAT. Rozliczasz je przy zastosowaniu procedury unijnej.

Czy stosowanie procedury OSS jest obowiązkowe?

Jeżeli wykonujesz transakcje objęte tą procedurą i podlegają one opodatkowaniu VAT w innych niż Polska państwach UE, to możesz rozliczyć VAT na dwa sposoby:

  • zarejestrować się do OSS w Polsce i rozliczyć tutaj cały VAT należny w innych państwa UE albo
  • zarejestrować się do VAT w każdym państwie konsumpcji i rozliczyć podatek zgodnie z przepisami tam obowiązującymi.

Polski przedsiębiorca sprzedaje kursy online. Kupującymi są konsumenci z Niemiec, Francji, Czech i Belgii (wartość usług przekracza 10 tys. euro). Podmiot ten jest zarejestrowany do VAT w Niemczech. Nie ma natomiast rejestracji do VAT w pozostałych państwach i chciałby rozliczać VAT należny w tych krajach za pomocą OSS.

Nie ma takiej możliwości. Jeżeli podatnik zarejestruje się do OSS, to VAT należny w państwach, w których ma rejestrację również musi rozliczyć w ramach tej procedury. Alternatywnie może w ogóle nie zgłaszać się do procedury OSS – w takim jednak przypadku musi zarejestrować się do VAT w każdym państwie konsumpcji (tj. we Francji, Czechach i Belgii) i rozliczyć VAT zgodnie z przepisami tam obowiązującymi.

A zatem stosowanie procedury OSS jest dobrowolne. Jeżeli jednak zgłosimy się do tej procedury, to VAT należny w każdym państwie UE musimy rozliczyć w ramach tej procedury.

Powyższe wynika z art. 130b ust. 1 ustawy o VAT.

Zgłoszenie do procedury unijnej

Jeżeli chcesz korzystać z procedury unijnej, to musisz dokonać zgłoszenia.

Robisz to za pomocą formularza VIU-R.

Organem właściwym jest w takim przypadku Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście (art. 3 ust. 3 pkt 2 lit. c ustawy o VAT).

Na podstawie zgłoszenia organ rejestruje Cię do tej procedury.

Jeżeli masz siedzibę w Polsce, to państwem identyfikacji może być wyłącznie Polska (art. 130a pkt 2b lit. a ustawy o VAT).

Jaki jest termin na złożenie VIU-R?

Zasadą jest, że takie zgłoszenie składa się przed rozpoczęciem wykonywania transakcji objętych OSS.

Wówczas procedurę unijną stosujesz od pierwszego dnia następnego kwartału kalendarzowego (art. 57d ust. 1 zd. 1 rozporządzenia 282/2011).

Istnieje jednak również opcja dokonania zgłoszenia po wykonaniu świadczenia objętego OSS.

Aby objąć taką transakcję procedurą unijną (i oczywiście każde następne), to zgłoszenie musisz złożyć do 10. dnia miesiąca następującego po tej pierwszej dostawie towarów lub świadczeniu usług (art. 57d ust. 1 zd. 2 rozporządzenia 282/2011).

Deklaracje składane w ramach OSS

Jeżeli zgłosisz się do procedury unijnej, to musisz składać deklaracje VIU-DO.

Jeżeli w danym okresie nie wykonasz żadnej transakcji objętej OSS, to składasz deklarację zerową (art. 130c ust. 1 ustawy o VAT).

W ramach VIU-OD wskazujesz m.in.:

  • państwa UE, w których wykonujesz transakcje objęte OSS;
  • podstawę opodatkowania dotyczącą tych świadczeń i stawkę VAT oraz
  • kwoty podatku VAT należne w tych państwach.

Wszystkie kwoty wykazujesz w euro (art. 130c ust. 6 ustawy o VAT). Natomiast powstałych należności nie zaokrąglasz. Wykazujesz i uiszczasz dokładną kwotę VAT (art. 60 rozporządzenia 282/2011).

Termin składania VIU-DO

Deklaracje składamy do końca miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.

Co ważne, termin ten upływa również, gdy ostatnim dniem terminu jest sobota lub niedziela. Nie stosujemy tutaj przepisów ordynacji podatkowej przewidujących przesunięcie terminu na najbliższy dzień roboczy (art. 130c ust. 3 ustawy o VAT).

Korekta VIU-DO

Może się zdarzyć, że w złożonej pierwotnie deklaracji VIU-DO zidentyfikujesz błędy.

W takim przypadku korekty dokonujesz w deklaracji składanej za bieżący okres rozliczeniowy (art. 130c ust. 5a ustawy o VAT).

Przy czym taką korektę możesz złożyć nie później niż w ciągu 3 lat, licząc od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji VAT, w której stwierdzono błędy.

Takie korekty wykazujesz w części C.5. formularza VIU-DO.

Zapłata podatku wynikającego z deklaracji VIU-DO

Podatek VAT regulujemy w euro (art. 130c ust. 8 ustawy o VAT).

Zgodnie z komunikatem MF z 9 listopada 2021 r., należność wpłacamy na rachunek bankowy Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście: 84 1010 1010 0165 9315 1697 8000.

W tytule przelewu należy wpisać otrzymany po złożeniu deklaracji unikatowy numer referencyjny (UNR).

Jak przeliczać należności z walut innych niż euro?

Jeżeli transakcje objęte OSS wykonujesz w państwach, w których nie obowiązuje euro, to wszystkie kwoty musisz przeliczyć.

Stosujesz wówczas kurs wymiany opublikowany przez Europejski Bank Centralny w ostatnim dniu danego okresu rozliczeniowego, a jeżeli nie zostanie opublikowany w tym dniu – kurs wymiany opublikowany następnego dnia (art. 130c ust. 8 ustawy o VAT).

Ewidencja prowadzona na potrzeby procedury unijnej

Jeżeli stosujesz procedurę unijną, to musisz prowadzić w postaci elektronicznej ewidencję transakcji nią objętych (art. 130d ust. 1 ustawy o VAT).

Elementy tej ewidencji wskazano w art. 63c ust. 1 rozporządzenia 282/2011 i powinna ona zawierać:

  • państwo członkowskie konsumpcji, w którym dokonywane są dostawy towarów lub świadczone są usługi;
  • rodzaj świadczonych usług lub opis i ilość towarów będących przedmiotem dostawy;
  • datę świadczenia usług lub dokonania dostawy towarów;
  • podstawę opodatkowania ze wskazaniem zastosowanej waluty;
  • wszelkie kolejne kwoty podwyższające lub obniżające podstawę opodatkowania;
  • zastosowaną stawkę VAT;
  • kwotę należnego VAT ze wskazaniem zastosowanej waluty;
  • datę i kwotę otrzymanych płatności;
  • wszelkie płatności zaliczkowe otrzymane przed dostawą towarów lub świadczeniem usług;
  • w przypadku gdy wystawiono fakturę – informacje zawarte na fakturze;
  • w przypadku usług – informacje wykorzystywane do określenia miejsca, w którym usługobiorca ma siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania, lub zwykłe miejsce pobytu, natomiast w przypadku towarów – informacje wykorzystywane do określenia miejsca rozpoczęcia i zakończenia wysyłki lub transportu towarów do nabywcy;
  • wszelkie dowody dotyczące możliwych zwrotów towarów, w tym podstawę opodatkowania i zastosowaną stawkę VAT.

Czy czynności rozliczone w ramach OSS należy udokumentować fakturą?

Jeżeli korzystasz z procedury unijnej, to nie masz obowiązku dokumentowania transakcji fakturą. Wynika to z art. 106a pkt 3 ustawy o VAT.

Niemniej jednak jeżeli chcesz, to możesz taką fakturę wystawić (art. 106b ust. 4a ustawy o VAT).

W przypadku, gdy zdecydujesz się wystawić fakturę, to umieszczasz w niej stawkę podatku właściwą w państwie konsumpcji. Wynika to z art. 106e ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Jesteś podatnikiem zarejestrowanym do OSS i wykonujesz WSTO z Polski do Niemiec. Wszystkie swoje transakcje dobrowolnie dokumentujesz fakturą.

W takim przypadku na fakturze umieszczasz informację o naliczeniu 19% MwSt.

Czy w przypadku rozliczania transakcji w ramach OSS muszę ewidencjonować sprzedaż na kasie fiskalnej?

Jeżeli w ramach OSS rozliczasz transakcje niepodlegające VAT w Polsce, to nie jest to sprzedaż w rozumieniu ustawy o VAT (art. 2 pkt 22 ustawy o VAT). Natomiast za pomocą kasy ewidencjonujemy wyłącznie sprzedaż (art. 111 ust. 1 ustawy o VAT).

Oznacza to, że w takich przypadkach nie masz obowiązku stosowania kasy fiskalnej.

Obowiązek jej stosowania można by rozważać moim zdaniem jedynie w przypadku dokonania WSTO z innego państwa UE do Polski (Przykład opisany w części Czy w ramach OSS rozliczam również WSTO do Polski). Mamy bowiem wówczas sprzedaż podlegającą VAT w Polsce.

Niemniej jednak w takim przypadku zastosowanie znajdzie zwolnienie przewidziane w poz. 50 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Zwolnienie to wprowadzono rozporządzeniem z 5 lipca 2021 r. przy okazji wdrożenia pakietu e-commerce.

Co z odliczeniem VATu od zakupów dokonanych w innych państwach UE?

Deklaracja VIU-DO służy wyłącznie do rozliczenia VAT należnego w poszczególnych państwach UE.

Nie ma możliwości wykazania w niej kwot podatku naliczonego. Nawet wówczas, gdy są to zakupy dokonane w innych niż Polska państwach UE.

Odliczenie podatku VAT odbywa się w takim przypadku na dwa sposoby:

  • jeżeli jesteśmy w danym państwie UE zarejestrowani do VAT – to wykazujemy podatek naliczony w deklaracji składanej w tym państwie;
  • jeżeli nie mamy takiej rejestracji – to występujemy o zwrot podatku od wartości dodanej w ramach procedury VAT-REF.

Piotr Kępisty

Jestem doradcą podatkowym, prawnikiem i specjalizuję się w podatku VAT. Więcej o mnie...

Komentarz (1) Napisz komentarz

  1. Podatnik-architekt zwolniony podmiotowo z vat wyświadczy usługę dla osoby fizycznej na nieruchomości położonej w Niemczech. Zgodnie z Art. 28e vat musi rozliczyć w Niemczech. Będzie to jednorazowa transakcja. Czy może być zwolniony z takiej rejestracji ze względu na limit przychodów jaki uzyska na terenie Niemiec, czy nie ma żadnych wyłączeń i rejestracja VIU-R jest konieczna?

    Odpowiedz

Dodaj komentarz

Wymagane pola są zaznaczone *.