Ulga na złe długi to sposób na odzyskanie VAT z nieopłaconej przez kontrahenta faktury.
Wpis zaktualizowałem o zmiany wprowadzone od 1 października 2021 r. w ramach pakietu SLIM VAT 2 i jest aktualny w stanie prawnym na dzień 1 października 2024 r.
Artykuł dotyczy przypadków, gdy Twoim klientem jest inny czynny podatnik VAT.
Na czym polega ulga na złe długi w VAT?
Ulga na złe długi to mechanizm pozwalający na skorygowanie podstawy opodatkowania i podatku VAT z tytułu dokonanej sprzedaży.
Załóżmy, że 30 kwietnia dokonujesz dostawy towarów (10 szt. pralek) na rzecz kontrahenta, w tym samym dniu wystawiasz fakturę. Należna kwota to 12 tys. zł brutto (w tym 23% VAT w kwocie 2243,90 zł). Ustalony termin płatności to 14 dni. Kontrahent w ogóle nie uiszcza tej należności.
Niestety w takim przypadku, mimo braku płatności od klienta, musisz wykazać w deklaracji za kwiecień kwotę VAT z tej transakcji.
Powyższe oznacza, że płacisz VAT, który powinien był Ci przekazać kontrahent!
Ulga na złe długi pozwala skorygować, tj. pomniejszyć VAT wynikający z tej dostawy. W analizowanym przypadku jest to korekta na minus 2243,90 zł VAT.
Kiedy mogę dokonać korekty?
Aktualnie termin korekty wynosi 90 dni od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Wracając do ww. przykładu: termin płatności upłynie 14 maja. Korekty możesz dokonać po upływie 90 dni. Będzie to 12 sierpnia.
Korekty dokonujesz w deklaracji za okres, w którym mija ten 90. dzień od terminu płatności. W łatwy sposób termin obliczysz korzystając z kalkulatora Gofin.
W ww. przypadku korekty, tj. pomniejszenia VAT możesz dokonać w rozliczeniu za sierpień.
Ulga na złe długi nie powoduje więc, że w ogóle nie poniesiesz obciążenia VAT. Musisz ponieść ten koszt, a odzyskasz go dopiero po upływie 90 dni od terminu płatności.
Oczywiście z korekty możesz skorzystać pod warunkiem, że do tego dnia wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.
Czy mogę dokonać korekty jeśli kontrahent zapłaci mi jedynie część należności?
Z ulgi na złe długi możesz skorzystać również, gdy kontrahent uregulował część należności. Korekty dokonujesz wówczas tylko w odniesieniu do nieuregulowanej części należności.
VAT wyliczasz przy zastosowaniu metody „w stu”.
Kontynuując wcześniejszy przykład:
Załóżmy, że kontrahent wpłacił 7200 zł (tj. jedynie część należności z 12 tys. zł brutto).
Podatek podlegający korekcie obliczasz w następujący sposób: 7200 zł x 23/123 = 1346,34 zł.
Do obliczenia kwoty podatku możesz skorzystać również z kalkulatora Gofin.
Jakie są warunki skorzystania z ulgi na złe długi?
Warunki te znajdziesz w art. 89a ust. 2 ustawy o VAT.
Historycznie można je było podzielić na warunki konieczne do spełnienia:
- na moment sprzedaży oraz
- na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty.
Dnia 15 października 2020 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie C-335/19, w którym uznał większość przesłanek polskiej ulgi za niezgodne z prawem UE.
Jednocześnie wyrok został w części uwzględniony przez zmiany wprowadzone w pakiecie SLIM VAT 2.
W dalszej części artykułu uwzględniłem zmiany wprowadzone od 1 października 2021 r.
Dodatkowo korektę musisz zrealizować w określonym terminie. W ramach pakietu SLIM VAT 2 został on wydłużony.
Poniżej opisuję szczegółowo wszystkie te warunki.
Warunki na moment sprzedaży
Od 1 października usunięto art. 89a ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT.
Od tego dnia przy korzystaniu z ulgi na złe długi nie ma żadnych wymogów, które musiałyby zostać spełnione na moment sprzedaży.
Warunki na dzień poprzedzający korektę
Od 1 października 2021 r. zmodyfikowano brzmienie art. 89a ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT.
W wyniku tych zmian usunięto wymogi dotyczące dłużnika, które były wcześniej konieczne do spełnienia na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonywaliśmy korekty z tytułu ulgi na złe długi.
Utrzymano natomiast w ww. przepisie przesłankę dotyczącą wierzyciela. Musi on być zarejestrowany jako czynny podatnik VAT na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje korekty z tytułu ulgi na złe długi.
Pozostawienie ww. przesłanki dotyczącej wierzyciela jest niezgodne z sentencją orzeczenia TSUE w sprawie C-335/19.
Powołując się na ww. orzeczenie możemy jej zatem w ogóle nie stosować. 😉
Termin na realizację korekty
Korekty z tytułu ulgi na złe długi możesz dokonać jeżeli od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona (do końca września 2021 r. były to 2 lata).
Faktura dokumentująca wierzytelność została wystawiona 30 października 2021 r. Z ulgi na złe długi możemy skorzystać do końca 2024 r. – przy czym zawsze polega ona na wykazaniu korekty w rozliczeniu za okres, w którym upłynęło 90 dni od dnia terminu płatności.
Jakie warunki muszę więc spełnić po zmianach w pakiecie SLIM VAT 2 oraz wydaniu wyroku przez TSUE?
Pakiet SLIM VAT 2 miał realizować wytyczne TSUE wynikające z orzeczenia w sprawie C-335/19.
Niestety ustawodawca nie zastosował się do wszystkich tez wynikających z tego wyroku.
Wprowadzone w pakiecie SLIM VAT 2 regulacje wymagają zatem korekty o wytyczne TSUE. 😉
Jakie wówczas obowiązują przesłanki?
Z ulgi na złe długi możesz skorzystać jeżeli od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
Należy przyjąć, że jest to jedyna aktualnie obowiązująca przesłanka.
Niezależnie od tego co sobie wymyśliło Ministerstwo Finansów – utrzymując przesłankę dotyczącą wierzyciela. 🙂
Oczywiście korekty takiej dalej dokonujesz jedynie pod warunkiem, że dłużnik nie zapłacił i upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Czy wyrok TSUE daje mi prawo do wstecznej korekty?
Jeżeli w przeszłości nie skorzystałeś z ulgi na złe długi z uwagi na niespełnienie przesłanek zakwestionowanych w orzeczeniu TSUE, to masz aktualnie szansę na odzyskanie zapłaconego VAT.
Dotyczy to jednak wyłącznie okresów nieprzedawnionych. Z końcem 2024 r. przedawnią się okresy od grudnia 2018 r. do listopada 2019 r.
W takim przypadku składasz korektę deklaracji za odpowiedni okres rozliczeniowy, wykazując w niej korektę z tytułu ulgi na złe długi. Przy czym wraz z tą korektą złożyć musisz również wniosek o stwierdzenie nadpłaty.
Miej jednak proszę na uwadze, że na razie nie jest pewne czy organy nie będą podważać takich korekt odnoszących się do przypadków, gdy od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
Moim zdaniem podatnicy mają prawo takie korekty przeprowadzić. Nie można jednak wykluczyć sporów z organami. Wówczas o swoje trzeba będzie powalczyć. 😉
Co jeżeli po korekcie kontrahent zapłaci za fakturę?
W takim przypadku musisz ponownie zwiększyć kwotę VAT oraz podstawę opodatkowania i dokonujesz tego w deklaracji za okres, w którym dłużnik dokonał zapłaty.
Przy czym jeżeli jest to jedynie częściowa zapłata, to korekta odnosi się jedynie do tej części.
Ulga na złe długi w JPK
W JPK ulgę na złe długi wykazujesz dodając w wierszach ewidencji sprzedaży faktury, których dotyczy korekta. Wskazujesz przy tym ze znakiem minus kwoty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego. Dodatkowo oznaczasz „1” pole „KorektaPodstawyOpodt”.
Przepisy rozporządzenia określające elementy deklaracji w formie JPK podają, że w poszczególnych jej pozycjach wykazuje się wysokość podstawy opodatkowania i kwotę VAT, oraz korekty z tytułu ulgi na złe długi.
Dodatkowo w części deklaracyjnej, w polach P_68 i _P_69 podajesz ze znakiem minus odpowiednio zbiorczą wysokość korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego.
Wciąż nie masz obowiązku informować dłużnika o dokonanej korekcie.
Zmiany od 1 stycznia 2022 r.
Od rozliczenia za styczeń 2022 r. (w wyniku zmian w JPK) wierzyciel korzystający z ulgi na złe długi wskazuje w JPK_V7M termin płatności faktury.
W przypadku dokonania zapłaty przez dłużnika, wierzyciel jest zobligowany dokonać korekty in plus (tj. ponownie wykazać VAT należny). W takiej sytuacji wskazuje w JPK_V7M datę zapłaty.
Szkolenie: VAT od podstaw
Jeżeli czujesz, że potrzebujesz uporządkować swoją wiedzę na temat rozliczania VAT, skorzystaj ze szkolenia: VAT od podstaw.
Krok po kroku omawiamy w nim wszystkie istotne aspekty dotyczące rozliczania VAT.
