10 najczęstszych pytań o kody w nowym JPK

10 pytan o nowy JPK

Od początku roku przeprowadziłem wiele szkoleń o nowym JPK. Na każdych pojawiają się podobne pytania. Postanowiłem więc je zebrać i udzielić odpowiedzi w dzisiejszym wpisie.

Szczegółowo o nowym JPK pisałem w artykule Nowy JPK VAT – od kiedy obowiązuje i co się zmieni. Przeczytasz w nim m.in. jakie kody musisz stosować oraz o karach grożących za błędy w ewidencji. Jeżeli zaczynasz przygodę z jego wdrażaniem, to zachęcam Cię zacznij od ww. wpisu.

Czy nowe kody należy umieszczać na fakturach?

W nowym pliku JPK przewidziano 29 kodów, którymi należy oznaczać faktury i inne dowody w ewidencji sprzedaży oraz 5 kodów, które musimy stosować w ewidencji zakupów.

Kody te dotyczą rodzaju:

  • wprowadzanego do ewidencji dowodu,
  • towaru lub usługi, której faktura dotyczy, albo
  • procedury stosowanej w danej transakcji.

Kody te jednak umieszczamy jedynie w ewidencji VAT. Nie mamy obowiązku ich umieszczania na fakturach. Wraz z wejściem w życie przepisów o JPK nie są zmieniane regulacje dotyczące fakturowania.

Przy okazji zachęcam Cię do skorzystania z mojego darmowego kursu o fakturowaniu.

Czy kody muszę stosować także przy refakturowaniu?

Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy o VAT:

W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Przepis ten dotyczy refakturowania i nakazuje przyjąć fikcję prawną, że pośrednik najpierw nabył usługę, a później sam ją wykonał.

Skoro traktujemy go jako wykonawcę usługi, to musi on w ewidencji sprzedaży stosować odpowiednie kody (jeżeli oczywiście znajdują zastosowanie). Jeżeli więc refakturujesz jakąś usługę, której dotyczy dany kod, to musisz go w ewidencji VAT zastosować.

Czy koszty dodatkowe usługi wyodrębnione w fakturze należy oznaczać kodami?

Może się zdarzyć, że np. na fakturze wyodrębniasz koszt dostawy towaru.

Sprzedajesz na stronie internetowej książki i opodatkowujesz je 5% stawką VAT. Klient przy zakupie wybiera opcję dostawy. Transport wykazujesz na fakturze w odrębnej pozycji opodatkowując wg 23% stawki VAT.

Wskazane wyżej postępowanie jest bardzo często spotykane. Nie jest jednak do końca prawidłowe.

Musimy bowiem tutaj zastosować art. 29a ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT, w świetle którego:

Podstawa opodatkowania obejmuje koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Z przepisu tego wynika, że koszty transportu należy doliczyć do ceny towaru. W przedstawionym wyżej przykładzie doliczamy więc koszt transportu do ceny książki i opodatkowujemy całość jedną stawką VAT.

Do kosztów dodatkowych nie stosujesz kodów (np. GTU_13 przewidzianego dla transportu). Zawsze patrzysz co jest głównym przedmiotem świadczenia.

Jeżeli z ostrożności wyodrębniasz na fakturze transport (tak jak w przykładzie wyżej), to również nie stosujesz kodu GTU_13. Sposób fakturowania nie ma bowiem wpływu na kwalifikację takiego elementu jako koszt dodatkowy.

Czy kody GTU dotyczą również raportów z kas fiskalnych i dowodów wewnętrznych?

Przez kody GTU rozumiemy oznaczenia dotyczące towarów i usług. Przewidziano 10 kodów dla towarów oraz 3 oznaczenia dla usług.

Rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług, które określa co ma zawierać nowy JPK, nie przewiduje żadnego wyłączenia od stosowania kodów GTU dla raportów z kas fiskalnych, czy też dowodów wewnętrznych (dalej będę je określał jako rozporządzenie).

Przynajmniej ja go tam nie odnajduję 😉 Jeśli masz jakiś pomysł z czego mógłby wynikać brak takiego obowiązku, to proszę daj znać w komentarzu.

MF wymyśliło jednak, że takie wyłączenie ma miejsce. Co znajduje swoje potwierdzenie na str. 17 broszury informacyjnej dot. JPK, gdzie czytamy:

Oznaczenia dostaw towarów i świadczenia usług nie dotyczą zbiorczych informacji o sprzedaży ewidencjonowanej przy użyciu kasy rejestrującej oraz zbiorczych informacji o sprzedaży nieudokumentowanej fakturami oraz nieobjętej obowiązkiem prowadzenia ewidencji sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej.

Zatem w świetle tych wytycznych, raportów z kas fiskalnych i zbiorczych dowodów wewnętrznych nie oznaczamy kodami GTU.

Czy kody GTU dotyczą również zakupów?

Kody GTU dotyczą wyłącznie ewidencji sprzedaży. Nie oznaczamy zatem tymi kodami krajowych faktur zakupowych (z VAT).

W ewidencji sprzedaży uwzględniamy jednak zakupy, z tytułu których musimy wykazać VAT należny. Są to np. WNT, import usług, czy też import towarów.

W par. 10 ust. 3 pkt 1 i 2 ww. rozporządzenia wskazano, że kody te dotyczą określonych dostaw towarów i świadczenia usług.

W przypadku WNT, czy importu towarów nie dokonujesz ich dostawy. Tak samo przy imporcie usług, jesteś ich nabywcą. Nie dokonujesz więc świadczenia usług. W takich przypadkach kodów tych więc nie stosujemy.

Powyższe potwierdzono na str. 17 broszury informacyjnej dot. JPK, gdzie czytamy:

Oznaczeń dostaw towarów i świadczenia usług nie należy stosować także do transakcji zakupu skutkujących pojawieniem się podatku należnego (np. WNT, import usług).

Kodów GTU nie stosujesz zatem do transakcji zakupowych.

Czy kody odnoszące się do procedur dotyczą również zakupów?

Kody dotyczące procedur (przewidziane w par. 10 ust. 4 rozporządzenia) dotyczą wyłącznie ewidencji sprzedaży. Nie oznaczamy zatem tymi kodami krajowych faktur zakupowych (z VAT).

W przepisie tym jednak nie ma wyraźnego określenia, że dotyczy dostaw towarów albo świadczenia usług. Mogą zatem wystąpić przypadki, gdy będzie konieczne zastosowanie tych kodów także do transakcji zakupowych, z tytułu których musisz wykazać VAT należny (np. WNT albo import usług).

Taki przypadek wystąpi jeżeli będziesz drugim podmiotem w transakcji trójstronnej uproszczonej. Wówczas WNT od pierwszego podmiotu musisz oznaczyć kodem TT_WNT.

Możesz również dokonać importu usługi od podmiotu powiązanego (w rozumieniu przepisów o podatkach dochodowych). Wówczas musisz zakup w ewidencji sprzedaży oznaczyć kodem TP.

Czy paragony z NIP stanowiące faktury uproszczone muszą być wykazywane odrębnie czy wystarczy, że są ujęte w raporcie z kasy fiskalnej?

Paragon z NIP możemy w pewnych przypadkach uznać za fakturę uproszczoną. W rozporządzeniu wprowadzono regulację przejściową, która pozwala takie paragony wykazywać jedynie w raporcie zbiorczym z kasy fiskalnej.

Nie musisz więc jej uwzględniać w ewidencji sprzedaży jako odrębnej faktury. Wynika to z par. 11a rozporządzenia.

Ale uwaga! Przepis ten obowiązuje tylko do końca 2020 r.!

Oznacza to, że od 1 stycznia 2021 r. będziemy musieli takie dokumenty wykazywać odrębnie. Wówczas konieczne będzie ich wyłączenie z raportu fiskalnego i wykazanie jako faktury.

Oczywiście w takim przypadku w polu nazwa/imię i nazwisko nabywcy wskazujesz wyraz „brak”.

Czy w ewidencji zakupów należy ujmować faktury, z tytułu których nie odliczamy VAT?

Ewidencja VAT dalej służy prawidłowemu rozliczeniu podatku. Wpływ na to rozliczenie mają jedynie faktury zakupowe, z których wynika podatek do odliczenia.

W ewidencji zakupów nie uwzględniasz zatem faktur zakupowych, w związku z którymi nie przysługuje Ci prawo do odliczenia. Dotyczy to np.:

  • faktur zakupowych dotyczących usług gastronomicznych (gdzie wyłączone jest prawo do odliczenia),
  • zakupionych usług zwolnionych z VAT,
  • faktur dokumentujących zakupy niepowiązane z działalnością opodatkowaną (np. prezenty dla pracowników).

Powyższe potwierdzone zostało w pkt 6 objaśnień do ewidencji zawartych w załączniku do rozporządzenia.

Jedynym wyjątkiem są zakupy, które służą sprzedaży opodatkowanej wg procedury marży. Tuta nabywca nie ma prawa do odliczenia, mimo to musi takie zakupy wykazać.

Czy mogą nas dotyczyć sankcje jeżeli na wszelki wypadek użyjemy jakiegoś kodu?

W kontekście błędów w nowym JPK można rozważać ryzyko wymierzenia dwóch typów kar, wynikających z:

  • Kodeksu karnego skarbowego – za wadliwe prowadzenie ksiąg;
  • ustawy o VAT – kary w wysokości 500 zł za każdy błąd.

Obie kary mogą nam grozić także jeśli dany kod użyjemy na wszelki wypadek. Błędem jest bowiem zarówno nieużycie wymaganego kodu, jak i jego zastosowanie w sytuacji, gdy nie jest wymagany. Wszędzie pułapki. 😉

Czy dany wpis w JPK może być objęty więcej niż jednym kodem?

Jak najbardziej. Nie ma w tym zakresie żadnych ograniczeń. Wręcz przeciwnie. Jesteśmy zobowiązani zastosować każdy kod, który dotyczy danej faktury.

Powyższe potwierdzone zostało również w pkt 9 objaśnień do ewidencji, które stanowią załącznik do rozporządzenia.

Piotr Kępisty

Jestem doradcą podatkowym, prawnikiem i specjalizuję się w podatku VAT. Więcej o mnie...

Komentarze (204) Napisz komentarz

  1. fajny artykuł, ale nie rozumiem jednego. Napisał Pan, ze usługa trasnportowa powinna być ze stawką książki – co jeśli my tylko koszt tej usługi refakturujemy i odliczamy sobie 23%. Czy wówczas też mamy prawo do zastosowania niższej stawki dla książki? Czy jest konieczne w takim przypadku zapisanie w regulaminie, ze jest to usługa kompleksowa czy „z automatu” traktujemy to jako usługę kompleksową i stosujemy jedną stawkę?
    Przyznam, ze zawsze przy zakupie książek mam wyodrębniony transport z inną stawką VAT.
    czy można prosić o temat: VAT przy próbkach, prezentach (dla klientów), nieodpłatnym przekazaniu dla pracowników? Taki VAT musi być oznaczany jako WEW?

    Odpowiedz

    • Dziękuję Pani Agnieszko za komentarz i wskazówki co do wpisów. Na pewno je uwzględnię! 🙂

      Jeżeli sprzedajemy towar i zobowiązujemy się go dostarczyć klientowi, to koszt transportu stanowi element podstawy opodatkowania (a więc ceny) towaru. Nie musi być to jakoś szczególnie opisane w regulaminie, wszystko wynika z warunków ustalonych z klientem. Jeśli to my mamy dostarczyć mu towar (załatwić transport, zapłacić za niego itd.), to znaczy, że doliczamy go do ceny towaru.

      O refakturowaniu można by mówić jeśli klient sam ma odebrać towar (np. dostawa na warunkach EXW), ale z uwagi na jakieś problemy nie może tego zrobić i prosi nas żebyśmy zamówili transport we własnym imieniu, ale na jego rzecz.

      Wiem natomiast z praktyki, że wiele firm, które sprzedają towary wg obniżonej stawki VAT, stosuje do transportu 23%. Postępują tak oczywiście z ostrożności.

      Odpowiedz

  2. Witam
    Ponawiam jeszcze raz to pytanie –
    Jestem firma handlującą nawozami, materiałami budowlanymi, zbożami ,paszami czy będzie mnie dotyczył kod GTU 13? Czy zakup towarów do dalszej odsprzedaży podlega pod magazynowanie?
    czy jednak nie ? i potraktować to jako towar handlowy w magazynie?
    Pozdrawiam
    Jola Trzebiatowska

    Odpowiedz

    • Pani Jolu, jeśli magazynujemy towar we własnym zakresie, w celu jego odsprzedaży, to nie jest to magazynowanie na rzecz klienta. W takim przypadku w mojej opinii nie stosujemy GTU_13.

      Odpowiedz

  3. Dzień dobry
    Czy na fakturze fiskalnej wystawionej na osobę fizycznąn bez nip należy wpisywać kody gtu
    WK

    Odpowiedz

    • Pytanie czy jest to faktura w rozumieniu ustawy o VAT. Jeżeli tak, to kod GTU należy zastosować. Zgodnie z wyjaśnieniami MF nie stosujemy kodów GTU jedynie do raportów okresowych z kas fiskalnych oraz dowodów wewnętrznych.

      Odpowiedz

  4. Dzień dobry,
    jesteśmy krajowym producentem materiałów do lutowania. Większość sprzedawanych produktów jest wysyłana za pośrednictwem firmy kurierskiej (około 95%). Firma kurierska wystawia nam 1 fakturę na miesiąc za transport (nasz koszt transportu jest nieco niższy niż my pobieramy od klienta z uwagi na koszty pakowania itd.) W fakturze sprzedażowej wyszczególniamy pozycje zakupionych produktów i transport. Czy w takich przypadkach – czyli praktycznie przy każdej fakturze sprzedażowej gdzie jest pozycja transport- mamy oznaczać fakturę GTU13?
    pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź

    Odpowiedz

    • Dzień dobry, z Pani opisu wynika, że transport jest kosztem dodatkowym dostawy, tak jak opisałem to w pkt 3. Wówczas nie stosujemy kodu GTU_13. Nie wykonują Państwo dla klienta usługi transportowej, lecz dokonują sprzedaży materiałów do lutowania. Transport jest elementem kosztowym tej dostawy.

      Odpowiedz

  5. Witam mam pytanie czy firma jako generalny wykonawca wystawiający fa sprzedażową za dokonane prace budowlane wykonane zgodnie z harmonogramem prac (co miesiąc wystawiana fa obejmuje etap prac budowlanych polegających na budowie budynku z dostarczeniem go pod klucz lub ma miejsce wykonanie tylko stanu surowego)traktowane jest jako dostawa budynków i musi być oznaczone GTU dla dostawy budynków?czy nalezy to traktowac jako uslugi budowlane gdzie gtu nie ma zastosowania?

    Odpowiedz

  6. Witam,
    Jesteśmy firmą transportową świadczymy usługi transportowe na terenie Unii. W związku z tym obowiązuje nas kod Gtu13. Czy dodatkowo do zleceń dotyczących eksportu czyli przewozu towaru z Polski poza granice powinnam umieszczać dodatkowo TT N? A w przypadku importu nie ma dodatkowych oznaczeń? Co w przypadku przewozu odpadów na terenie kraju? Jakie mają być oznaczenia.

    Odpowiedz

    • Pani Magdo, rozumiem że chodziło o kod TT_WNT? Dotyczy on nabycia towarów w ramach transakcji trójstronnej. Nie dotyczy więc usług przewozowych. Nie ma też żadnych dodatkowych kodów dla usługi transportu towarów do Polski w ramach importu, ani dla usługi przewozu odpadów w Polsce.

      Odpowiedz

  7. Czy ajent stacji paliw, otrzymujący prowizję od sprzedaży też oznacza taką sprzedaż odpowiednim kodem GTU ?

    Odpowiedz

    • Nie identyfikuję kodu GTU, który mógłby tutaj znajdować zastosowanie. Chyba, że ma to charakter usługi marketingowej albo promocyjnej, to wtedy GTU_12. Ale zakładam, że przy ajencji to nie o to chodzi.

      Odpowiedz

  8. Witam, czy świadczenie kompleksowej usługi np. naprawy systemów ppoż musi być oznaczone kodem GTU jeżeli w ofercie jako materiał potrzeby do jej wykonania jest coś z grupy GTU np. akumulator ?

    Odpowiedz

  9. Szanowny Panie Mecenasie, mam takie pytanie:
    1. Faktura w firmie naprawiającej komputery – sprzedaż a)części elektronicznej b) z usługą (naprawa polegająca na wstawieniu tejże części) i c) wszystko to wysyłamy kurierem do klienta. Jak to oznaczyć i czy mogę 3 razy wpisać w JPK tę fakturę (każdą pozycję oddzielnie – zakładam, że te 3 pozycje są wyszczególnione na fakturze), bo system księgowy pozwala do wprowadzanego dokumentu dodać tylko 1 typ procedury, 1 grupę asortymentu (kod) i 1 typ dokumentu…
    2. Taka sama sytuacja jak wyżej, a sprzedaż na paragon fiskalny…
    Proszę o podpowiedź co czynić…

    Odpowiedz

    • Pani Izabelo, nie wyodrębniamy faktur na pozycje. Zgodnie z wytycznymi MF mamy mieć jedną fakturę z przypisanymi wszystkimi kodami, które jej dotyczą. Zatem system musi umożliwiać dodanie wielu GTU, procedur itd. Tutaj dodatkowo trzeba się zastanowić czy ten towar nie jest elementem usługi. Wtedy byśmy mieli tylko usługę naprawy komputera na całą kwotę, która nie podlega oznaczeniu GTU. Ale to zależy jakie są warunki wykonywania tego świadczenia.

      Jeżeli chodzi o paragon fiskalny, to on się znajdzie w JPK w raporcie z kasy fiskalnej, a dla nich nie stosujemy oznaczeń GTU.

      Odpowiedz

  10. Dzień dobry,
    czy świadczenie usługi spedycyjnej (nie mamy własnego transportu, organizujemy transport obcym środkami transportu) należy wykazywać z kodem usługi GTU_13?

    Odpowiedz

  11. Dzień dobry, wedle mojej wiedzy spedycja kwalifikuje się do PKWiU 52.29.12, zatem nie podlega oznaczeniu kodem GTU_13. W przepisie wskazano jedynie na PKWiU 49.4.

    Odpowiedz

  12. Czy sprzedaż paragonową RO z kasy fiskalnej oznaczamy dodatkowymi kodami procedur typu TP , B_SPV , wiem że nie oznaczamy kodów towarowych GTU i to tylko z objaśnień MF nie z rozporządzenia , natomiast odpowiedzi na to pytanie nigdzie się nie doszukałam

    Pozdrawiam 🙂

    Odpowiedz

    • Ma Pani rację, że nigdzie nie ma wyjaśnień w tym zakresie. Przepisy żadnego wyłączenia nie przewidują, literalnie trzeba więc te oznaczenia procedur stosować też do dokumentów RO. W poniedziałek uzyskałem też potwierdzenie tego na infolinii podatkowej MF dot. JPK. Pozdrawiam!

      Odpowiedz

      • Dziękuję za odpowiedź
        Co prawda wiele oznaczeń procedur raczej nie będzie dotyczyć RO , ale zagwozdka np TP w jaki sposób zweryfikować na czyją rzecz został wystawiony paragon fiskalny ( oczywiście jeżeli do niego nie wystawiono faktury) jest wiele niejasności i wiele zbędnych rzeczy . Po co raportować w części ewidencyjnej faktury do paragonów na rzecz osób fizycznych ( konsumentów ) czemu to ma służyć, czy nie jest to już daleko idąca inwigilacja co kupił zwykły Kowalski .Szumne zapowiedzi,że będzie mniej obowiązków bo jeden plik także mijają się z prawdą . Zamiast 1 minuty na wysłanie JPK klika dodatkowych godzin na analizę oraz wklepanie nadmiarowych danych 🙂

        Odpowiedz

  13. Dzień dobry. Dziękuję za pamięć o mnie. Wszystkie informacje jakie Pan udostępnia są bardzo pomocne. Będę wdzięczna za odpowiedź na moje pytanie, a mianowicie. Jesteśmy wydawnictwem sprzedajemy prenumeraty naszych czasopism stawka VAT 8% PKWiU 58.14, oraz reklamy w czasopismach i książkach przez nas wydawanych stawka 23% (GTU 12). Sprzedajemy nasze usługi do krajów UE oraz poza UE. Wtedy oczywiście również GTU 12.
    Jednak nie do końca wiem, czy faktury za reklamy oprócz GTU muszą być oznaczone również atrybutem JPK?
    Nie mogę znaleźć informacji czy w przypadku sprzedaży książek i prenumerat do UE i eksportu poza UE muszę stosować GTU i kod JPK. Proszę opomoc.

    Odpowiedz

    • Dzień dobry Pani Grażyno, a co Pani rozumie przez pojęcie atrybut JPK? Czy chodzi o kody procedur (np. TP)? Jeżeli tak, to do eksportu towarów i transakcji w UE (np. eksport usług) również stosujemy kody dot. procedur.

      Odpowiedz

  14. Dzień dobry,
    Jestem architektem wnętrz i w związku z tym proponuję klientom różnego rodzaju wyposażenie. Niekiedy zakup przez klienta wiąże się z prowizją dla mnie od producenta wyposażenia. Czy taką prowizję powinnam fakturować jako GTU_12: 73.11.12 marketing bezpośredni?
    I czy dodać we wpisie do CEiDG kod 73.11.Z – działalność agencji reklamowych, w związku z powyższym?
    Będę wdzięczna za pomoc

    Odpowiedz

    • Ja bym takie usługi traktował raczej jako pośrednictwo handlowe, za które otrzymywana jest prowizja. Marketing słownikowo to „działania mające na celu poznanie potrzeb konsumentów, ustalenie wielkości produkcji oraz metod dystrybucji, sprzedaży i reklamy towarów”. Takie pośrednictwo nie wypełnia moim zdaniem ww. definicji i nie podlega oznaczeniu GTU_12. Ale to już trzeba na spokojnie oczywiście przeanalizować, sprawdzając co faktycznie Pani wykonuje i porównując to z definicją słownikową. Pozdrawiam

      Odpowiedz

  15. Witam serdecznie. Dziękuję za odpowiedź. Pisząc „atrybut JPK” miałam na myśli oczywiście kody dotyczące procedur. Proszę o potwierdzenie czy fakturę za sprzedaż książek i prenumerat do UE (innego niż terytorium kraju) powinnam oznaczyć kodem SW, a co wtedy jeżeli towar zostaje sprzedaży poza UE np. Wielka Brytania (eksport). I czy te same kody powinnam stosować przy sprzedaży i eksporcie usług reklamowych GTU 12.
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Serdecznie pozdrawiam.

    Odpowiedz