Nabycie towaru w Polsce od podmiotu zagranicznego – skutki w VAT

rozliczenie VAT przez nabywce

Najczęściej gdy nabywamy towar od podmiotu zagranicznego, to mamy do czynienia z WNT lub importem towarów.

Co jednak jeżeli towary nie są przywożone do Polski, lecz w momencie dostawy znajdują się w Polsce?

Wpis zgodny ze stanem prawnym obowiązującym na dzień 1 czerwca 2024 r.

Wpis ten nie dotyczy:

  • dostawy gazu, energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej;
  • przypadków transferu bonu jednego przeznaczenia.

Dla powyższych przypadków przewidziano bowiem szczególne uregulowania. Pomijam je, aby nie komplikować wpisu.

Kraj opodatkowania dostawy

Przy każdej transakcji międzynarodowej w pierwszej kolejności ustalasz w jakim państwie podlega ona opodatkowaniu.

Zasady określania tego miejsca, dla dostaw towarów, przewidziane zostały w art. 22 oraz 22a ustawy o VAT.

Miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów niewysyłanych ani nietransportowanych – jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy.

Art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT.

Z powyższej regulacji wynika, że jeśli w momencie dostawy towary znajdują się na terytorium Polski, to podlega ona opodatkowaniu VAT w Polsce.

Zauważ, że nie ma tutaj znaczenia z jakiego państwa jest dostawca towarów.

Poniżej dwa przykłady, gdy taka dostawa podlega VAT w Polsce.

Firma czeska w 2020 r. kupiła w Polsce dla swoich przedstawicieli handlowych telefony komórkowe. W 2021 r. postanowiła je sprzedać. Towary przez cały czas nie opuściły Polski, w ramach dostawy również nie będą wywożone.

Niemiecki przedsiębiorca wykonuje usługi przewozowe, których trasa przebiega przez Polskę. W trakcie wykonywania usługi jeden z wagonów uległ uszkodzeniu. Wagonu nie opłaca się już naprawiać. A więc przedsiębiorca ten decyduje się, że sprzeda go w Polsce.

W obu przypadkach sprzedawany towar będzie w momencie dostawy znajdował się w Polsce.

Jeżeli dostawca jest podmiotem zagranicznym, to nie możesz takich transakcji rozpoznać jako WNT albo importu towarów. Towary nie są bowiem przywożone do Polski, lecz w momencie dostawy znajdują się w Polsce.

Dla tego typu transakcji przepisy ustawy o VAT przewidują konieczność rozliczenia VAT przez nabywcę.

Kto rozlicza VAT w takim przypadku?

Samo zweryfikowanie w jakim państwie transakcja podlega opodatkowaniu nie wystarcza do prawidłowego jej rozliczenia.

Konieczne jest jeszcze bowiem ustalenie, który z podmiotów będzie zobligowany do rozliczenia VAT.

Czy ma to być dostawca czy nabywca.

Zasadą jest oczywiście, że VAT rozlicza dostawca.

Niemniej jednak w pewnych przypadkach przepisy przewidują rozliczenie VAT w ramach odwrotnego obciążenia.

Przypadek taki w odniesieniu do dostawy towarów przewidziano w art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT.

Z regulacji tej w uproszczeniu wynika, że jeżeli:

  • dostawa podlega VAT w Polsce;
  • dostawca jest podmiotem zagranicznym niezarejestrowanym do VAT w Polsce oraz
  • nabywca jest polskim podatnikiem

    – to VAT rozlicza polski nabywca towarów.

Wówczas na dostawcy nie ciążą żadne obowiązki związane z rozliczeniem VAT (art. 17 ust. 2 ustawy o VAT).

A teraz przyjrzymy się szczegółowo warunkom określonym w tym przepisie.

Kiedy nabywca towarów jest zobowiązany do rozliczenia VAT?

Aby nabywca był zobowiązany do rozliczenia VAT, to muszą być spełnione określone warunki podmiotowe.

Poniżej odnoszę się odrębnie do warunków stawianych dostawcy i nabywcy.

Warunki dotyczące sprzedającego

Z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT wynika, że sprzedającym musi być podatnik:

  • nieposiadający siedziby działalności gospodarczej w Polsce;
  • nieposiadający stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce;
  • niezarejestrowany do VAT w Polsce.

Siedziba działalności gospodarczej

Siedziba działalności gospodarczej to zasadniczo miejsce, w którym zapadają istotne decyzje dotyczące ogólnego zarządzania przedsiębiorstwem, adres zarejestrowanej siedziby przedsiębiorstwa i miejsce posiedzeń zarządu przedsiębiorstwa.

Jeżeli zatem dostawca towarów ma zarejestrowany adres siedziby przedsiębiorstwa poza Polską, to należy uznać, że nie ma on tutaj siedziby.

Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej

Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej musi się charakteryzować wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić danemu dostawcy dokonanie dostawy towarów na terytorium Polski (art. 53 ust. 1 rozporządzenia 282/2011).

Chodzi tutaj o sytuacje, gdy dany dostawca niemający siedziby działalności gospodarczej w Polsce, posiada tutaj pewną strukturę. Struktura ta musi umożliwiać mu dokonywanie dostaw towarów. Poniżej przykład takiej struktury w zakresie zaplecza personalnego i technicznego .

Przedsiębiorca z siedzibą w Niemczech ma w Polsce swoje biuro (wynajmowany lokal), w którym zatrudnia pracowników. Pracownicy organizują dostawy towarów dokonywane na terytorium Polski na rzecz polskich nabywców.

W takim przypadku przyjęlibyśmy, że podmiot ten posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce.

Jeżeli podmiot zagraniczny posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, to polski nabywca nie jest zobligowany do rozliczenia VAT. Wówczas ten podmiot zagraniczny powinien zarejestrować się do VAT w Polsce i rozliczyć podatek od tej transakcji.

Przy czym żeby tak było, to dane stałe miejsce musi uczestniczyć w dostawie.

Jeżeli bowiem dany podmiot zagraniczny posiada stałe miejsce, lecz w ogóle nie uczestniczy ono w danej dostawie towarów, to wówczas nabywca ma obowiązek rozliczyć VAT. Wynika to z art. 17 ust. 1a ustawy o VAT.

Przedsiębiorca z siedzibą w Niemczech ma w Polsce swoje biuro (wynajmowany lokal), w którym zatrudnia pracowników. Niemniej jednak wykonują oni tutaj jedynie działania marketingowe. Pracownicy tego biura w żaden sposób nie uczestniczą w dostawach realizowanych na rzecz polskiego dostawcy.

W takim przypadku przyjęlibyśmy, że podmiot ten posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Niemniej jednak nieuczestniczące w dostawie. A zatem, że polski nabywca jest zobowiązany do rozliczenia VAT.

Rejestracja do VAT w Polsce

Ostatnim warunkiem jest, aby zagraniczny dostawca nie był zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT.

Nie może on być więc zarejestrowany do VAT w Polsce. Jeżeli będzie, to nabywca nie ma obowiązku rozliczania VAT.

Przedsiębiorca z siedzibą w Czechach kupuje w Polsce towary, które następnie odsprzedaje klientom w Polsce (towary nie opuszczają terytorium Polski). Podmiot ten nie ma w Polsce żadnej struktury, która mogłaby stanowić stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Jest jednak zarejestrowany w Polsce jako czynny podatnik VAT.

W takiej sytuacji, z uwagi na rejestrację tego podmiotu do VAT w Polsce, polski nabywca nie ma obowiązku rozliczenia VAT. Obowiązek ten ciąży na czeskim dostawcy.

Warunki dotyczące kupującego

Aby zaistniało odwrotne obciążenie z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT, to w uproszczeniu można powiedzieć, że kupującym musi być polski podatnik.

Z przepisu tego wynika bowiem, że kupującym musi być podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT posiadający w Polsce:

  • siedzibę lub
  • stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Ewentualnie może być to również osoba prawna niebędąca podatnikiem, która posiada siedzibę w Polsce i jest tutaj zarejestrowana do VAT.

Co jest siedzibą i stałym miejscem prowadzenia działalności opisałem wyżej.

A co jeżeli towar jest przywożony spoza Polski?

Powyżej opisałem sytuację, gdy towar w ramach dostawy nie jest przywożony spoza Polski. W momencie dostawy znajduje się na terytorium kraju.

Co natomiast, gdy towary są przywożone spoza Polski?

W takiej sytuacji możemy mieć do czynienia z następującymi rodzajami transakcji:

Jeżeli jesteś czynnym podatnikiem VAT zobowiązanym do rozliczania WNT, to nie wystąpią u Ciebie dwie ostatnie transakcje. Możesz mieć więc do czynienia z trzema pierwszymi typami transakcji – a więc dostawą z montażem, WNT lub importem towarów.

Co ważne, w przypadku dostawy z montażem również stosujemy art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT. Szczerzej na jej temat piszę w artykule Dostawa z montażem – jak ją rozliczyć w VAT.

Piotr Kępisty

Jestem doradcą podatkowym, prawnikiem i specjalizuję się w podatku VAT. Więcej o mnie...

Komentarze (3) Napisz komentarz

  1. Dzień dobry,

    zakupiłam towar w sklepie internetowym vidaxl.pl, otrzymałam fakturę z 23% stawką VAT.
    Na fakturze podany jest nr NIP holenderski sprzedawcy (siedziba działalności Holandia). Nie posiadam informacji, czy towar został wysłany z poza Polski czy z magazynu w Polsce. Czy w tym przypadku ciąży na mnie obowiązek rozliczenia VAT?

    Odpowiedz

  2. Witam , A ja mam zagwozdkę podatnik z siedzibą zagranicą zarejestrowany do VAT w Polsce, zakupił w Polsce towar z MPP i nie ma rachunku na Białej Liście.

    Odpowiedz

  3. Czy zakup nowego samochodu moge odliczyc w Firmie Zzp w Holandii . Bo używam go też do celów służbowych.

    Odpowiedz

Dodaj komentarz

Wymagane pola są zaznaczone *.