Transakcje łańcuchowe to bez wątpienia jedno z trudniejszych zagadnień w VAT.
Dzisiaj dowiesz się na czym polegają tego typu dostawy, kiedy one występują oraz co musisz ustalić, aby prawidłowo opodatkować tego typu transakcje.
Wpis zaktualizowany o zmiany wprowadzone w pakiecie SLIM VAT od 1 stycznia 2021 r.
Sprawdzony i aktualny na dzień 1 stycznia 2024 r.
Na czym polega transakcja łańcuchowa?
Transakcja łańcuchowa to sprzedaż towarów, w której uczestniczą więcej niż dwa podmioty. Przy czym jej charakterystyczną cechą jest, że towary są transportowane bezpośrednio od pierwszego do ostatniego w kolejności podmiotu.
Spójrz proszę na poniższą grafikę.
Jak widzisz, w transakcji występują 3 podmioty. Niemniej transport realizowany jest bezpośrednio od podmiotu A do podmiotu C.
W takim przypadku masz do czynienia z transakcją łańcuchową.
Jeżeli pomiędzy każdym podmiotem dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, to przyjmujesz, że każdy z podmiotów dokonał dostawy towarów (oprócz ostatniego podmiotu w łańcuchu).
Na gruncie VAT uznajesz więc, że dostawy towarów dokonał zarówno podmiot A, jak i podmiot B.
Dla każdej z tych dostaw należy określić miejsce opodatkowania oraz wysokość opodatkowania.
Obrazuje to poniższa grafika:
Uwaga!
W ramach pakietu SLIM VAT usunięto art. 7 ust. 8 z ustawy o VAT. Nie oznacza to jednak, że usunięte zostały transakcje łańcuchowe.
Jeżeli pośrednik zamawia towar u dostawcy oraz je od niego kupuje, przy tym jednocześnie określa, że mają być dostarczone do jego klienta, to dalej mamy do czynienia z transakcją łańcuchową.
Będzie tak jeżeli pomiędzy każdym podmiotem w łańcuchu dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Transakcje łańcuchowe realizowane w całości na terytorium Polski
Może być tak, że uczestniczysz w transakcji łańcuchowej, która obejmuje transport towarów tylko w Polsce. Podmiotami w łańcuchu są wyłącznie polscy podatnicy VAT.
W takim przypadku każda z dostaw podlega opodatkowaniu VAT w Polsce. Podmiot A i podmiot B muszą ustalić prawidłową stawkę VAT dla towaru. Dodatkowo pośrednikowi – podmiotowi B, będzie przysługiwało prawo do odliczenia w związku z nabyciem towarów (oczywiście przy założeniu braku zastosowania zwolnienia z VAT oraz braku wyłączeń z odliczenia).
Spójrz proszę na poniższy przykład.
Podmiot B z siedzibą w Gdańsku składa podmiotowi A z siedzibą w Szczecinie zamówienie na 100 opon samochodowych.
Wskazuje jednak, że mają one być przetransportowane do siedziby podmiotu C w Krakowie (transport organizuje podmiot A).
Musimy tutaj przyjąć, że podmiot B sam najpierw kupił opony od A i następnie sprzedał je na rzecz C.
Powyższe nie wydaje się być problematyczne. I rzeczywiście nie jest! 🙂
Jeżeli transakcja łańcuchowa odbywa się w całości na terytorium Polski, pomiędzy polskimi podatnikami, to zasadniczo nie rodzi ona problemów z rozliczeniem VAT.
Schody zaczynają się, gdy transakcje łańcuchowe obejmują wywóz towarów poza Polskę. O tym w kolejnym punkcie.
Jeżeli chcesz zapoznać się ze szczegółowymi zasadami rozliczania transakcji łańcuchowych, to koniecznie weź udział w eksperckim szkoleniu online.
Transakcje łańcuchowe obejmujące wywóz towarów poza Polskę
W przypadku wywozu towarów poza Polskę dochodzić może do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów albo do eksportu towarów, dla których stosować możesz 0% stawkę VAT.
Taki wywóz może nastąpić również w ramach transakcji łańcuchowej. Przy czym w łańcuchu mamy dwie dostawy.
Czy obie korzystają ze stawki 0%?
Niestety nie.
Warunkiem do uznania dostawy za WDT albo eksport jest wywóz towarów odpowiednio do innego państwa UE albo poza terytorium UE.
Niemniej tylko jednej z dostaw w łańcuchu można przypisać wysyłkę lub transport towarów. Co oznacza, że tylko jedna z nich może korzystać ze stawki 0%.
Tylko ta dostawa, której przypiszemy transport – może stanowić WDT lub eksport towarów.
Co z pozostałymi dostawami?
Pozostałe stanowią dostawy lokalne. Jeżeli dana dostawa:
- poprzedza wysyłkę lub transport towarów, to podlega VAT w państwie, w którym rozpoczął się transport;
- następuje po wysyłce lub transporcie towarów, to podlega VAT w państwie zakończenia transportu.
Przykład, gdy dostawa poprzedza wysyłkę lub transport towarów:
Towary transportowane są z Polski do Rosji (mamy do czynienia z eksportem towarów).
Załóżmy, że dostawę ruchomą stanowi druga z dostaw (pomiędzy B-C).
W takim przypadku dostawa poprzedzająca transport (pomiędzy A-B) podlega VAT w państwie rozpoczęcia transportu – a więc w Polsce.
Przykład, gdy dostawa następuje po wysyłce lub transporcie towarów:
Towary transportowane są z Polski do Niemiec (mamy więc do czynienia z WDT).
Załóżmy, że dostawę ruchomą stanowi pierwsza z dostaw (pomiędzy A-B).
Wówczas druga dostawa (pomiędzy B-C) podlega opodatkowaniu w Niemczech – ponieważ następuje po wysyłce towarów.
Czy transakcje łańcuchowe występują wyłącznie między trzema podmiotami?
Transakcja łańcuchowa to taka, w której występują więcej niż dwa podmioty i w ramach której towar jest transportowany bezpośrednio od pierwszego do ostatniego w kolejności podmiotu.
W takim łańcuchu występować może więc więcej niż 3 podmioty.
Spójrz proszę na poniższy przykład:
W transakcji uczestniczy 5 podmiotów. Towar transportowany jest bezpośrednio od A do E.
Należy przyjąć, że pomiędzy każdym podmiotem dochodzi do dostawy towarów. Dodatkowo jeśli masz do czynienia z wywozem towaru poza Polskę, to musisz ustalić która z nich jest dostawą ruchomą.
Jak rozpoznać, która z dostaw to dostawa ruchoma?
Największym wyzwaniem przy transakcjach łańcuchowych jest określenie, która z dostaw to tzw. dostawa ruchoma.
I tutaj przepisy różnią się w zależności od tego czy wywóz następuje do innego państwa UE, czy też poza UE.
Kwestię tę opisuję szczegółowo we wisach:
Transakcje łańcuchowe występują również przy przywozie towarów do Polski
Transakcje łańcuchowe kojarzymy przede wszystkim z ich wywozem w ramach WDT lub eksportu towarów.
Mogą one jednak również wystąpić w ramach przywozu towarów do Polski.
Transakcja, w której występują 3 podmioty. Firma z USA sprzedaje towar polskiej firmie z Wrocławia, przy czym towar jedzie do klienta tej firmy w Płocku. Towar jest transportowany bezpośrednio z USA do ostatecznego klienta w Polsce.
Jeżeli zastanawiasz się jak rozliczyć tego typu transakcję, to opisuję to w artykule Import w transakcji łańcuchowej.
Szkolenie z transakcji łańcuchowych
Aby prawidłowo rozliczać transakcje łańcuchowe należy przeanalizować wiele różnorodnych przykładów.
Jeżeli chcesz przećwiczyć różne typy transakcji, to zapraszam Cię na moje autorskie szkolenie z transakcji łańcuchowych.
Poniżej opinie o tym szkoleniu.
Czytelne i jasne przedstawienie tematu, ale sam temat jest okropnie skomplikowany co ma wyraz w naszej firmie. Jak to wygląda wg Pana?; Firma A z WIlk.Brytani sprzedaje towar Polskiej firmie B, która jest również zarejestrowana dla potrzeb podatku Vat we Francji, towar odprawiany jest we Francji i dalej jedzie do Czech C, na które to Czechy Polska firma wystawia fakturę sprzedaży.
Pani Małgorzato, w takim przypadku mamy import do Francji, a następnie dostawę wewnątrzwspólnotową z Francji do Czech (zakładając, że są spełnione przesłanki do uznania ją za taką). Pierwsza dostawa po imporcie podlega VAT w państwie gdzie został rozliczony import towarów.
Dzień dobry,
A jak podejść do tematu jak niżej:
– klient z Polski (A) zamawia towar w polskiej spółce (B), która z kolei zamawia ten towar w swojej firmie matce w Niemczech (C)
Wariant 1:
– społka Polska B stosuje warunki CPT przez co, odbiór towaru organizuje sobie samodzielnie klient A w siedzibie firmy matki C
Wariant 2:
– społka Polska B stosuje warunki DAP przez co, sama organizuje wysyłkę z C do A
Dzień dobry, jeżeli w pierwszym wariancie podmiot A organizuje transport (a więc 3 w łańcuchu), to ruchoma jest druga dostawa pomiędzy B i A, która może stanowić dostawę wewnątrzwspólnotową. Jeżeli w 2 wariancie organizatorem transportu jest B (2 podmiot w łańcuchu), to która z dostaw jest ruchoma zależy od zastosowanego przez podmiot B nr VAT. Opisuję to w tym artykule: https://zrozumvat.pl/wdt-w-transakcjach-lancuchowych/
Pozdrawiam
Witam,
mam następujące zagadnienie:
A – FIN, B – EST, C – PL, D – RO
Dostawa następuje bezpośrednio z FIN do RO (czyli z A do D) na zasadach FOB i FCA. Organizatorem transportu jest D.
Co w takiej sytuacji?
Dzień dobry, jeżeli ostatni podmiot w łańcuchu organizuje transport, to ruchoma jest ostatnia dostawa. Opisałem to w tym artykule: https://zrozumvat.pl/wdt-w-transakcjach-lancuchowych/#Ostatni_podmiot_w_lancuchu_organizuje_transport
Witam serdecznie,
Mam nastepujace pytanie odnosnie transakcji fancuchowej, ktora probowalam przeprowadzic z firma z polski przy zakupie towarow na zasadzie FCA.
Moja firma z Hiszpanii kupuje material w Polsce na zasadzie FCA.
Material z polski chce odebrac moj klient i swoim transportem przewiezc go do Maroka do klienta finalnego.
Firma z polski nalicza nam VAT 23% , twierdzac, ze dokonalam przekazania materialu na ternie polski, wiec musi zastosowac VAT. 23% i zeby firma z polski mogla zastosowac VAT 0% tylko ja moge odebrac i wywiezc z polski towal do klienta finalnego, ktory nie jest moim klientem. Ja sprzedalam material hiszpanskiej firmie, ktora chce odebrac i eksportowac material dalej.
Dlaczego nie fabryka z polski nie moze zastosowac VAT 0%
Dziekuje i pozdrawiam,
Mo
Pani Anno, dziękuję za komentarz. Niestety jest to temat do szczegółowej analizy, jeżeli chciałaby Pani w tej sprawie uzyskać opinię podatkową, to zachęcam do kontaktu: https://zrozumvat.pl/kontakt/.
Dzień dobry,
Jak rozpoznać taką transakcję:
A – producent z PL, B – nabywca/eksporter z DK, C-odbiorca finanlny z GB.
Podmiot B jest eksporterem i organizuje transport na warunkach DAP_magazyn UK. Transport bezpośrednio z A do C, odprawa przez agencję celną w PL.
Czy poprawnie będzie transakcję mięszy Ai B uznać za krajową i opodatkować 23% VAT, natomiast pomiędzy B i C jako eksport?
Z góry dziekuję za rozwianie wątpliwości.
Pani Anno, jeżeli podmiot A dokonuje dostawy na warunkach np. EXW albo FCA, a podmiot B na DAP, to za ruchomą należy uznać pierwszą dostawę – pomiędzy A i B. Natomiast każdy taki przypadek wymaga dokładnej analizy stanu faktycznego. W razie czego służę pomocą w przygotowaniu opinii podatkowej: https://zrozumvat.pl/kontakt/.
Dzień dobry,
Klient z Finlandii A zamówił w firmie polskiej B konstrukcję stalową ale towar
jest wysyłany bezpośrednio do odbiorcy C do Sri Lanki (Klienta firmy A). Transport organizuje firma A. Firma Polska B wystawia fakturę na Klienta A i organizuje eksport na podstawie swojej faktury. Czy może w tej sytuacji zastosować stawkę 0%. Czy jest to transakcja łańcuchowa?
Pani Justyno, jest to transakcja łańcuchowa, żeby jednak określić która dostawa jest ruchoma i korzysta ze stawki 0% konieczne byłoby przeprowadzenie dokładniejszej analizy i ustalenie dokładnie stanu faktycznego (w szczególności stosowanych warunków Incoterms). W odniesieniu do takich przypadków przygotowuję dla klientów analizy podatkowe. W razie chęci, zapraszam do kontaktu: https://zrozumvat.pl/kontakt/
Dzień dobry,
Podatnik VAT w Polsce dokonuje zakupu towaru z Wielkiej Brytanii, który dostarczony jest bezpośrednio do podatnika zarejestrowanego do VAT UE w Estonii. Jak powinien rozpoznać tą transakcję podatnik pośredniczący w Polsce?
Pani Dario, niestety to zależy od wielu czynników – tego kto organizuje transport, jakie reguły Incoterms są stosowane między stronami. Takie przypadki wymagają szczegółowej analizy.
Dzień dobry,
Firma z GB dokonuje zakupu w firmie polskiej. Towar ma być wysłany z Polski do Niemiec. Za transport płaci firma z GB.
Dziękuję i pozdrawiam
Panie Piotrze,
a co w przypadku gdy Polska firma kupuje towar z Wlk. Brytanii (faktura zakupu z GB dla PL) towar jest transportowany bezpośrednio z GB do klienta w Szwecji/Danii ale klienta fakturuje firma polska (faktura sprzedaży PL do SE/DK). Towar jest clony w miejscu przeznaczenia (Dania, Szwecja). Za transport odpowiedzialny jest nabywca towaru.
Witam ,
a jak stosować – czy obowiązują ? – przepisy o transakcjach łańcuchowych w przypadku dostawy towaru z montażem ( przedmiotem umowy jest sprzedaż specjalistycznej maszyny wraz z instalacją, montażem i szkoleniem) poza granice kraju . Na gruncie VAT traktujemy to jako dostawe nie opodatkowana w PL , ale z faktura dla klienta jako „reverse charge” za granica- tam gdzie maszyna jest instalowana . …
Dzień dobry Pani Joanno, dostawa z montażem to odrębna transakcja od WDT. Nie pisze również Pani czy w transakcji uczestniczy więcej niż jeden podmiot – a tylko w takich przypadkach mamy do czynienia z transakcją łańcuchową. Jeżeli chodzi o rozliczenie dostawy z montażem, to opisuję to w tym artykule: https://zrozumvat.pl/dostawa-z-montazem/
Dzień dobry,
Jak to będzie w sytuacji gdy towar jest produkowany w firmie A na Słowacji i jedzie transportem bezpośrednio do polskiego magazynu firmy C na Łotwie. Firma B jest pośrednikiem w transakcji, organizuje transport oraz wystawia fakturę firmie C. Natomiast Firma A wystawia fakturę firmie B z zerowym podatkiem Vat. Są to towary spożywcze w tej chwili ze stawką VAT 0% na obrót w Polsce.
Panie Damianie, tutaj trzeba by było ustalić cały stan faktyczny – bo ten podany jest niewystarczający żeby cokolwiek orzec. W razie potrzeby analizy podatkowej, zachęcam do kontaktu: https://zrozumvat.pl/kontakt/#analiza
Szanowny Panie Piotrze,
omawia Pan tutaj przypadki gdy są 3 podmioty, ja mam sytuację z 4 podmiotami w tym dwóch z PL i nie wiem jak to rozgryźć.
Mam transakcji łańcuchową, w której biorą udział 4 podmioty, w tym 2 z polski. Tj. kontrahent z Włoch (IT), dwóch kontrahentów z polski (PL1 i PL2) oraz kontrahent z Holandii (NL). Wszyscy są czynnymi podatnikami VAT oraz są zarejestrowani w VIES do VAT-UE.
Transakcja wygląda jak poniżej.
IT-›PL1-›PL2-›NL. IT sprzedaje towar PL1, PL1 sprzedaje towar PL2 a PL2 sprzedaje towar NL.Towar przesyłany jest bezpośrednio z Włoch (IT) do Holandii (NL). Transport organizuje podmiot z Holandii tj. kontrahent NL.
Jak w takim przypadku wygląda rozliczenie VAT dla kontrahenta PL1 oraz PL2?
Czy PL1 musi się rejestrować gdzieś do VATu za granica? Z jaką stawką wystawia PL1 fakturę na PL2? Gdzie to wykazuje w JPK?
Z góry bardzo dziękuję za odpowiedź.
I jak wyglądałaby sytuacja gdyby transport organizował podmiot PL1?
Dzień dobry. Mam bardzo podobna sytuację. czy mógłby Pan się odnieść do tej opisanej przez Pana powyżej. Dziękuję pozdrawiam
[…] Read More […]
Dzień dobry,
mam pytanie do następującego przypadku:
Otrzymaliśmy fakturę z USA za towar który przyszedł do nas z Chin. Na PZC jest wskazany dostawca z Chin. Czy dokument PZC powinien być zaksięgowany na dostawcę z Chin tak jak zostało wskazane na pzc czy na dostawce z USA
Dzień dobry,
Towar importowany jest z Chin przez firmę z Polski do klienta z Francji. Towar dociera do Francji i tam następuje odprawa celna. Podmiot francuski płaci wszystkie należności celne. Polska firma wystawia fakturę na klienta z Francji. Jak należy rozliczyć ten zakup?
Witam,
mam jedno pytanie. Polska (PL) spółka sprzedaje towary na rzecz angielskiej spółki (UK). Spółka angielska sprzedaje towary niemieckiej (DE). Transport organizuje PL i towary transportowane są bezpośrednio z PL do DE. UK oraz PL nie są zarejestrowani do VAT w DE. Czy dobrze rozumiem, że w takiej sytuacji PL nie opodatkuje transakcji jako WDT 0% VAT, tylko zastosuje stawkę krajową?
Pytanie czy spółka brytyjska ma i podaje jakikolwiek numer VAT UE z innego niż Polska państwa UE. Jeżeli nie, to nie będą spełnione przesłanki do zastosowania stawki 0%.